(الْيَوْمَ تُجْزى كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ).
آرى آن ظهور و بروز و آن احاطه علمى خداوند و حاكميت و مالكيت و قهاريت او همه دليلى است روشن بر اين حقيقت بزرگ و اميد بخش و بيم آفرين.
ويژگى پنجم همان است كه در جمله بعد مىافزايد:" امروز هيچ ظلم و ستمى بر هيچكس نخواهد بود" (لا ظُلْمَ الْيَوْمَ).
چگونه ممكن است ظلم و ستمى تحقق يابد در حالى كه ظلم يا به خاطر جهل است كه او بر همه چيز احاطه علمى دارد.
يا به خاطر عجز است كه او قاهر و مالك و حاكم بر همه چيز است، پس چگونه ممكن است ظلم و ستمى در محضر الهى در آن روز انجام گيرد، به خصوص اينكه آن روز، روز داورى خدا است نه آزادى مردم براى آزمون.
ششمين و آخرين ويژگى سرعت محاسبه اعمال بندگان است، چنان كه در پايان آيه مىفرمايد:" خداوند سريع الحساب است" (إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ).
سرعت حسابش در آنجا به قدرى است كه در حديث آمده است:
ان اللَّه تعالى يحاسب الخلائق كلهم فى مقدار لمح البصر:
" خداوند حساب همه بندگان را در يك چشم بر هم زدن مىرسد"! «1».
اصولا با قبول تجسم اعمال و بقاء آثار خير و شر، مساله حساب مسالهاى حل شده است، آيا دستگاههايى كه در دنيا همراه كار كردن نمره مىاندازد نيازى به زمان براى حسابرسى دارد؟
تكرار تعبير" سريع الحساب" در آيات مختلف قرآن شايد به اين منظور است كه بعضى شيطانصفتان، افراد سادهلوح را وسوسه نكنند كه مگر حسابرسى خلايق در برابر اعمالى كه در طول هزاران سال انجام دادهاند به اين آسانى ممكن است؟
(1) مجمع البيان ذيل آيه 202 سوره بقره.