و روزى كه آنان را يكسره محشور مىكنيم، سپس به كسانى كه شرك ورزيدند گوييم: كجايند شريكان شما كه بر ايشان گمان (خدايى) داشتيد؟
* بازخواست ذلّت بار مشركين در قيامت، نشانه ى محروميّت آنان از رستگارى است، همان محروميّتى كه در آيه ى قبل به آن اشاره شده است.
* گرچه آيه، به شرك نظر دارد، ولى آنان هم كه رهبرى غير اولياى خدا را بپذيرند و با اولياى معصوم الهى به مخالفت و جنگ برخيزند، به نوعى مشركند. در زيارت جامعه ى كبيره مىخوانيم: و مَن حاربكم مشرك (48) و در حديث آمده است: الرّاد علينا كالرّاد على اللّه و هو على حدّ الشرك باللّه (49) كسى كه كلام و راه ما را رد كند، همچون كسى است كه كلام خدا را نپذيرد و چنين شخصى به منزله ى مشرك است.
1 دادگاه قيامت، علنى است. نحشرهم جميعاً ثم نقول
2 قبل از هر عقيده و عشق و پرستشى، آماده ى پاسخگويى در روز قيامت باشيم. و يوم نحشرهم... اءين شركاؤكم
3 قيامت روز ظهور حقّ بودن توحيد، حتّى براى مشركان است. اءين شركاؤكم
4 شرك، خيالى بيش نيست. تزعمون