صفحه‌ى 200
خمس در آن بعد از گذشتن يك سال. كما اين كه اگر جمع كند پشم گوسفند خود را در عرض چند سال از براى فرش و لباس و ساير ما يحتاج خود، به طورى كه به غير از اين براى او فراهم نمىشود، آن هم از مئونه خواهد بود على الاقوى.
مسأله 20 كسى كه از كسب و تجارت فايدهاى برده، اگر مال ديگرى هم دارد كه خمس آن واجب نيست، مىتواند مخارج سال خود را فقط از فايده كسب حساب كند.
مسأله 21 خمس به عين تعلق مىگيرد، و بعيد نيست مخير باشد مالك كه از مال ديگر بدهد مگر در مال حلال مخلوط به حرام، پس احتياط واجب آن است كه از عين مال خارج شود.
مسأله 1 اگر كافر ذمى زمينى را از مسلمان بخرد، بايد خمس آن را از همان زمين يا مال ديگرش بدهد، و فرقى نيست در اين كه زمين خانه باشد يا بستان يا دكان يا كاروانسرا، در صورتى كه مورد معامله زمين باشد، و امّا اگر مورد معامله دكان و حمام و خانه باشد و زمين تابع باشد، اقوى عدم تعلق خمس است به آن زمين.
مسأله 2 اگر ذمى شرط كند با مسلم سقوط خمس را، شرط نافذ نيست و موجب سقوط خمس نمىشود، و هم چنين است اگر شرط كند كه بر ذمه فروشنده باشد باز ساقط نمىشود، بلى اگر شرط كند كه مسلمان مقدار خمس را از جانب او بدهد درست است بدون اشكال.
مسأله 3 اگر كافر ذمى زمينى را كه از مسلمان خريده به مسلمان ديگرى بفروشد بايد خمس آن را بدهد، و نيز اگر بميرد و مسلمانى آن زمين را از او ارث ببرد، بايد خمس آن را از همان زمين يا از مال ديگرش بدهد، در صورتى كه ذمى نداده باشد.