تفسیر هدایت

صفحه ى 552

حكمت بالغه و مصلحت عامه صورتپذير مى شود.

[74] «يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ- هر كه را بخواهد، به رحمت خود مخصوص مى گرداند، و فضل و بخشندگى خدا بزرگ است.»

[75] به همين سبب است كه خدا گاهى قوم يهود را برمى گزيند و گاهى قوم عرب را، و طبعا از نژاد خاصى بودن بخشى از رسالت آسمانى ايشان نبوده است، به دليل آنكه بعضى از ايشان- كه به خوبى متمسّك به رسالت خويش بودند- امانت را به صاحب آن بازمى گرداندند، حتى اگر مقادير فراوانى از طلا مى بود.

«وَ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِقِنْطارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ وَ مِنْهُمْ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِدِينارٍ لا يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ إِلَّا ما دُمْتَ عَلَيْهِ قائِماً- و از اهل كتاب گروهى چنانند كه اگر مال فراوان به نزدشان به امانت سپارى، آن را به تو بازدهند، و گروهى چنانند كه اگر بر دينارى امينشان دارى، آن را بازپس ندهند مگر آنكه پيوسته در پى آن باشى،» و به نيرو از ايشان مطالبه كنى تا امانتت را به تو بازپس دهند ولى براى چه در امانت خيانت مى كنند؟

«ذلِكَ بِأَنَّهُمْ قالُوا لَيْسَ عَلَيْنا فِي الْأُمِّيِّينَ سَبِيلٌ- و اين از آن است كه مى گويند مردم بى كتاب (اميين) را بر ما راهى نيست،» و خدا در مقابل خيانت كردن به اعراب امى و بيسواد به حساب ما نمى رسد، يا در حقيقت براى همه اقوام غير يهودى چنين است كه كتاب به ايشان نازل شده و رسالت آسمانى مخصوص آنان بوده است! «وَ يَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ- و اينان بر خدا دروغ مى بندند، و بر اين آگاهند،» كه خدا دين نژادى بر گروهى و نه گروهى ديگر نازل نكرده. ولى انگيزه هاى حقيقى اينان انگيزه هاى مصلحتى و تعصبى است و لذا به دين متشبث مى شوند.