قرآن از فسادى كه به سبب اعمال مردم دريا و خشكى را فرا خواهد گرفت سخن مىگويد. راه خردمندانه اين است كه مردم را از اعمال ناپسندشان نهى كنيم شايد از گمراهى به صلاح و سداد باز آيند اين دليلى واضح است بر مسئوليت و نيز دليل ديگرى است كه عاقبت مشركين را به ما نشان مىدهد، يعنى كسانى را كه به ما فرمان مىدهد كه در زمين سير كنيم تا عاقبت اعمال آنان را بنگريم.
ج: براى آن كه بشر هر چه بيشتر و بيشتر به مسئوليت خود توجه كند، بايد به قيامت كه روز جزاست ايمان بياورد. اين محور سوم و مهمترين محور در اين سوره است. ولى بشر چگونه به روز رستاخيز ايمان مىآورد، در حالى كه هواهاى نفسانى و شيطانى كه در دل او جا خوش كردهاند اعمال ناپسند را در نظرش مىآرايند و او را به طول امل سوق مىدهند و در قلبش شبهات را بر مىانگيزند.
پاسخ اين است كه تنها با شناخت خدا مىتوان از شر شيطان رهايى يافت. آيا خداى تعالى نمىتواند انسان را بعد از هلاكتش باز گرداند؟ آرى مىتواند. آيا خداى تعالى حكيم نيست؟ و از نشانههاى حكمت او نيست كه صالحان را پاداش نيك مىدهد و بدكاران را جزاى بد و آتش دوزخ؟ آرى، قيامت آمدنى است و در آن ترديدى نيست. تا مؤمن آفريدگارش را بهتر بشناسد و ايمانش به كمال رسد و قيامت را تصديق كند، پروردگار جهان آيات خود را كه در آفاق و انفس پراكندهاند به ياد او مىآورد. بر اوست كه در هر زمان چه بامداد و چه شامگاه و چه در نيمروز در آن آيات بينديشد و او را حمد و سپاس گويد.
خداوند ما را به حقيقت زندگى هدايت مىكند كه چگونه زنده از مرده بيرون مىآيد و مرده از زنده زاده مىشود. و نيز ما را به انديشيدن درباره خودمان وامىدارد كه: چگونه خدا ما را از خاك آفريده، سپس همسرانى براى ما برگزيد كه به وجود آنها آرام گيريم. همچنين ما را به آموختن آيات خود در زمين و آسمان فرمان مىدهد و به اختلاف زبان مردم توجه مىدهد. و اين كه چگونه شب به خواب مىرويم و روز براى كسب معاش ما را بيدار مىكند. همچنين ما را به ارزش نعمت باران كه زنده كننده زمين مرده است آگاه مىسازد و نگاه ما را به عظمت آسمانها و