خدا پايان مىيابد، و در ميان اين آغاز و پايان برادرى ايمانى اى كه مسلمانان را به يكديگر مىپيوند بيان شده، در حالى كه كافران را هر چند جمع مىشمارى، دلهايشان پراكنده است ...
پس در اين سوره دو محور وجود دارد كه به يكديگر، همچون ارتباط ميان رود و سرچشمه، و درخت برومند باب ريشههاى فرو رفته آن در ژرفا، مربوط مىشوند ...
چنين است كه تسبيح خداوند و تقديس و منزّه شمردن او از داشتن شريكان، و ذوب شدن در بوته يكتا شناسى او و پناه گرفتن در زير سايه بيدق ستايش او كه به نامهاى نيكوى او در اهتزاز است ... همه اينها اساس گردهمايى ايمانيى است كه از حجابها و موانع مادى در مىگذرد، و ريشهاى است براى درخت صفات نمونهاى همچون حمايت از يكديگر و ايثار، و سرچشمه جويبارهاى حكمت و جهاد و چيرگى و عزّت الهى است.
بدين گونه آيات اين سوره در گوشهاى هشيار فرو مىرود، و دلها را از كينهها پاك مىكند و در سراسر آنها نهال دوستى و محبّت را مىنشاند و مىكارد.
بياييد پرتوهاى درخشانى را كه از آيههاى مبارك آن مىتابد به پيشواز رويم:
از آنجا كه خداوند ذات قدّوس و منزّهى است كه آنچه در آسمانها و زمين است او را تسبيح مىكنند، پس او مسلّط و عزيز و حكيم است.
از آنجا كه مسلّط و داراى عزّت است كسانى از اهل كتاب را كه نسبت به اين رسالت كفر ورزيدند و با آن جنگيدند مقهور مىسازد و تا روز رستاخيز از خانههاى خود بيرون مىراند گر چه در آن خانهها و سرزمينها ريشهدار شدهاند و گمان نمىكنند كه از آنجا بيرون رانده شوند، هم چنان كه تا كنون نيز چنان گمانى نبرده بودند. براى چه؟ براى آن كه هنگامى كه نسبت به رسالت كفر ورزيدند اين امر دشمنى و عناد با خدا و پيامبر او بود. و از آيات عزّت خداوند برمىآيد كه او نسبت به كسانى كه با او دشمنى ورزند سختگير است و آنان را مجازاتى شديد