«يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ- عدالت ورزان را دوست مىدارد» بويژه تخصيصى است براى «قسط- عدالت» به وجه ترجيح آن بر «برّ- نيكى كردن». وقتى پروردگار ما اين گونه رابطه با كافران مسالمت جو را آزاد مىگذارد، قيدى مشخّص بر مؤمنان فرض و واجب نكرده است، و اين بدان معنى است كه مؤمنان (رهبرى، و اجتماع) همانان هستند كه خود وضع و چگونگى رابطه مطلوب را بر حسب عوامل متغيّر واقع تشخيص مىدهند. در خبر آمده است كه اسماء دختر ابو بكر از پيامبر (صلّى الله عليه وآله) پرسيد: آيا هنگامى كه مادرش كه زنى مشرك است نزدش مىآيد، پيوند خويشاوندى خود را با وى نگهدارد (و وى را بپذيرد)؟ پيامبر گفت: «بلى». «14»
[9] سياق آيه ديگر بار به ترك رابطه بازمىگردد و دوستدارى (مشركان محارب) را نهى مىكند:
«إِنَّما يَنْهاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ قاتَلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَ أَخْرَجُوكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ وَ ظاهَرُوا عَلى إِخْراجِكُمْ- جز اين نيست كه خدا از (دوستى ورزيدن) با كسانى كه با شما در دين جنگيدهاند و شما را از سرزمينتان بيرون راندهاند يا در بيرون راندنتان همدستى كردهاند شما را باز مىدارد.»
به وسيله هم پيمانى با دشمنان محارب، يا يارى كردن به ايشان به هر گونه و به هر وسيله، كه بتحقيق بر شما حرام است كه دوستان آنها را دوست بداريد يا دشمنانشان را دشمن بداريد، و كسانى كه با آنها دوستى ورزند در تمام سمتهايى كه از آنها به مؤمنان مىرسد با آنها شركت جستهاند و از جانب خداوند عذاب مىبينند، و بر مؤمنان واجب است كه آنها را در جبهه دشمن بشمار آورند و موضعى نظير موضعى كه نسبت به خود ستمگران گرفتهاند در برابر آنها نيز بگيرند.
«أَنْ تَوَلَّوْهُمْ وَ مَنْ يَتَوَلَّهُمْ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ- (خدا شما را نهى مىكند) كه با آنان دوستى ورزيد و هر كه با آنها دوستى ورزد از ستمكاران خواهد بود.»
14- القرطبى، ج 18، ص 59.