و يداه قذرتان ضرب يده فى الماء و قال بسم اللَّه و هذا ممّا قال اللَّه عزّ و جلّ وَ ما جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ (1) و كذلك الجنب اذا انتهى إلى الماء القليل فى الطّريق و لم يكن معه اناء يغرف او يغترف به و يداه قذرتان يفعل مثل ذلك)(1)
بدان كه هر جا «او» گفته مىشود معنيش آنست كه نسخه ديگر چنين است كه مذكور مىشود بعد از آن پس اگر شخصى داخل حمام شود و ظرفى نداشته باشد كه از آنجا آب بردارد و دستهاى او قذر باشد يعنى كثيف، يا نجس دست به آب زند و بگويد بسم اللَّه و غسل كند، و اين حكم داخل است در عموم قول حق سبحانه و تعالى كه فرموده است: كه حق جل و علا در دين شما حرجى و تنگى قرار نداده است. و هم چنين است حكم جنب هر گاه در راه به آب قليلى رسد، و ظرفى نداشته باشد كه از آن ظرف آب بردارد، و بر دستهاى خود بريزد، و دستهاى او قذر باشد چنان مىكند كه اول كرد يعنى بسم اللَّه مىگويد و آب برمىدارد، و غسل مىكند.
بدان كه چون قذر را اطلاق مىكنند بر چركن و نجس پس اگر آب حمام كر باشد بهتر آنست كه دست را بيرون بشويند، و بعد از آن غسل كنند، و چون ظرفى ندارد بسم اللَّه تدارك آن سنت مىكند، و در اين صورت آب قليل راه را حمل مىكنيم كه كر باشد، يا اندكى زياده از كر و همان در دست نجس داخل كردن خوف انفعالى در آن هست.
چنانكه در حديث از محمد بن اسماعيل بن بزيع وارد شده است كه من نوشتم به شخصى كه از حضرت امام رضا (صلوات الله عليه) سؤال كند كه آبهاى غدير جمع مىشود از آب باران، يا از چاه مىكشند، و مردمان در آنجا استنجا مىكنند، يا جنب غسل مىكند در چه مرتبه جايز نيست؟ پس حضرت فرمودند
(1). آيه 77 سورة الحج.