جاذبه های تاریخی تهران

نسخه متنی
نمايش فراداده

جاذبه هاي تاريخي تهران

کاخها و عمارتها

کاخ سلطنت آباد

اين کاخ در سال 1305 قمري به فرمان ناصرالدين شاه در جلکه شرقي قريه رستم آباد ساخته شد معماري و سبک ساختمان کاخ و تزئينان گچ بري ان معرف هنر دوره قاجاريه است و گويي زريتي که نشانه کاخ سلطنتي است . بر فراز بلندترين نقطه شيرواني بام جاي داده شده است

عمارت عثماني و پل رومي

در قرن نوزدهم يکي از سفيران دولت عثماني در محليدر منطقه الهيه تهران باغ و عمارتي ساخت که همچنان به دولت ترکيه تعلق دارد با توجه به پيشينه تاريخي دولت عثماني که جانشين امپراتوري روم شرقي شد . نام روسي ( همانند لقب مولانا جلال الدين محمد بلخي ) روي پلي کوچک در اين محل باقي مانده است .

عمارت دارالفنون

سنگ بناي اين ساختمان به فرمان اميرکبير در شمال ارگ سلطنتي نهاد شد نقشه آن کار ميرزا رضاي مهندس است که در زمان عباس ميرزا وليعهد فتحليشاه براي تحصيل به انگليس رفته بود . چهار طرف حياط مدرسه را پنجاه اتاق احاطه کرده و در برابر آنها ايواني گسترده است .نخستين در ورودي مدرسه به سوي خيابان ارگ بود و در کنوني که در خيابان ناصرخسرو است بعدها ساخته شد .

عمارت مدرسه مروي ( فخريه )

مدرسه مروي از بناهاي قرن سيزدهم هجري قمري است که شامل جلوخان ، سردربند ، صحن وسيع ، حجره ها و چندين ايوان مزين به کاشي کاري خشتي است . باني مدرسه شخصي به نام فخرالدوله بود که در آن زمان به دستور فتحعليشاه قاجار حاکم رو شد از اين رو بناي ياد شده فخريه خوانده مي شود و به مدرسه مروي نيز معروف است .

کاخ بهارستان ( مجلس شوراي ملي )

اين بنا در قرن 13 هجري قمري به همت ميرزا حسين خان سپهسالار صدر اعظم ساخته شده و پس از مشروطيت به مجلس شوراي ملي ايران واگذار گرديد . تالار و سالن هاي اين بنا به طرز زيبا و موزوني تزيي شده و يکي از نمونه هاي با ارزش سبک معماري ايران در قرن سيزدهم است .

حوض خانه باغ قديم نگارستان

اين بنا در باغ نگارستان است و در عهد فتحعليشاه و محمد شاه قاجار به شکل هشت گوش ، با شاه نشينهاي سبک زنديه ساخته و مزين به گچ بري هاي عالي است . اکنون اين بنا محل موزه هاي هنرهاي ملي است .

عمارت باغ فردوس

اين عمارت در باغ گسترده و پر درختي قرار دارد که توسط معيرالممالک ساخته شده است . اين بنا در قرن 12 ه.ق ساخته شد و به سبب زيبايي و سرسبزي که داشت . به باغ فردوس معروف شد . محل اين عمارت در تجريش است .

کاخ گلستان

اين کاخ شامل مجموعه کاخهايي است که در اطراف باغي به نام گلستان قرار گرفته اند . مجموعه کاخهاي ضلع شمالي باغ گلستان شمال تالار ، موزه ، سر سراي ورودي ، تالار آيينه ، تالار برليان ، تالار بلور و تالار عاج است که تالار بلور پيش از ديگر قسمتهاي کاخ احداث شد . تخت طاووس از آثار مشهور ارگ سلطنتي تهران است و معروف است که نادر شاه در سال 1739 آن را از هند به غنيمت آورد . در زمان شاه عباس صفوي چهار باغ و عمارت ايواني ساوه و چنارستاني در محل کنون کاخ گلستان و اطراف آن احداث شد تا اين که کريم خان زند در همين ناحيه اقدام به پي ريزي ساختمان ارگ و حصار و برجهاي آن کرد .

شمس العماره

ناصرالدين شاه در سال 1284 فرمان ساختم قصر شمس العماره را به معيرالممالک داد . اين کاخ که در انتهاي گلستان و درشرق عمارت ديوان خانه قرار دارد عمارتي رفيع و بلند است با دو برج که از سمت خارج قصر يعني طرف بازار منظره اي بسيار جالب دارد . معماري اين بنا ترکيبي از معماري ايراني و اروپايي است .

کاخ سرخه حصار ( ياقوت )

کاخ سرخه حصار که به نام کاخ ياقوت هم خوانده مي شود از ساختمانهايي که در اواخر قرن 13 و در زمان ناصرالدين شاه ( 1302 و 1303 هجري قمري ) در محل سرخه حصار ساخته شد . اين کاخ سلطنتي شامل دو دستگاه عمارت به نام کوشک بيروني و حرم خانه و در مجموع در حدود دويست اتاق داشت .

کاخ و پادگان عشرت آباد

قصر عشرت آباد در سال 1219 به دستور ناصرالدين شاه در محل عشرت آباد در شمال شرقي تهران و بيرون دروازه شميران ساخته شد ساختمان تهران و بيرون دروازه شميران ساخته شد . ساختمان کلاه فرنگي پادگان عشرت آباد که در زمان قاجار ساخته شد به صورت برجي زيبا و چهار طبقه است که داراي نمادهايي موزون است . پوشش سخت طبقه آخرين آن شيرواني است و طبقه سوم آن داراي شاه نشين آيينه کاري و مقرنس مي باشد .

کاخ صاحب قرانيه

ميان باغي وسيع در يکي از کاخ هاي مجموعه نياوران در شمال شرقي تهران ساختماني قرار دارد که قديمي ترين کاخ اين مجموعه است و تاريخ ساخت آن به عهد فتحعليشاه مربوط مي شود . علاوه بر حوض خانه و کرسي خانه بي مانند صاحب قرانيه ، از تالارهاي مهم آن مي توان جهان نما و آيينه را نيز نام برد که با تابلوهاي نقاشي گرانبها و اشياء بسيار نفيس تزيين شده اند اين کاخ اکنون تنها براي بازديد ميهمانان رسمي باز است . سريالهاي تلويزيوني ميرزا کوچک خان و امير کبير و فيلمهاي سينمايي شازده احتجاب ، سلطان طاحب قران ، دلشدگان و کمال الملک در اين کاخ فيلم برداري شده اند .

کاخ مرمر

اين کاخ به دستور رضا شاه پهلوي ساخته شد و احداث آن از 1313 تا 1316 به درازا کشيد . معماري آن آينده اي از سبکهاي شرقي و غربي است . کاخ مرمر از سال 1355 تا 1359 موزه بود . استادان و هنرمندان مانند حسين لرزاده ( معمار ) استاد يزدي ( کاشي کار ) محمد حسين صنيع خاتم و حسين طاهرزاده در ساختن آن همکاري کرده اند .

تخت مرمر يا « تخت سليمان » به شکل يک سکوي ديواره دار بلند با شصت و پنج قطعه مرمر بزرگ و کوچک ساخته شده و در وسط ايوان کاخ مستقر گرديد . تخت مرمر در سه سال اول سلطنت کريم خان زند در سالهاي 1163 تا 1165 هجري قمري بنا شد . تخت مرمر کنوني که در وسط ايوان اصلي کاخ قرار دارد در سال 1220 هجري قمري به دستور فتحعليشاه قاجار ساخته شده است .

قلعه ها و برجها

قلعه ايرج

قلعه ايرج در شمال شرقي ورامين نزديک دهکده جعفرآباد است اين قلعه يکي از بزرگترين قلعه هاي ايران به حساب مي آيد اين قلعه به شکل مستطيل است و ساختمان آن با خشت و گل ساخته شده است .

قلعه طبرک و بارو و حصار قديم

اين بار و حصار شهر ، از آثار بر جاي مانده دوران خلفاي عباسي و مهمترين آثار اسلامي ري است که شامل يک رشته ديوارهاي خشتي و سنگي است . داخل حصار بنايي به نام طبرک وجود داشت که به دستور طغرل سلجوقي منهدم شد . در بالاي کوه نقشي از بهرام گور بود که بعدها در دوران قاجاريه صورت فتحعليشاه را به جاي آن تراشيدند .

برج نقاره خانه

بقاياي برج آجري نقاره خانه که داراي هشت ترک است . بر فراز کوهي در شهر ري به همين نام باقي است . اين برج از بناهاي عهد سلجوقي است و پژوهش ها و کاوشهاي علمي نشان داده اند که محل برج نقاره خانه آرامگاه يکي از شهر ياران سلجوقي بوده است .

بقاياي مرکز شهر سلجوقيان

در پايين نقارخانه شهر ري ، آثاري از يک شهر برجاي مانده از دوران سلجوقيان به چشم مي خورد بقاياي اين شهر به صورت ويرانه اي است که برج و بارويي مخروبه روي آن قرار گرفته است . در قسمت بالايي برج و باروي شهر سلجوقيان ، روي کوه نقاره خانه ، برج نقاره خانه قرار دارد که آن هم متعلق به دوران سلجوقيان است .

برج طغرل

برج طغرل در شهر ري ، بنايي است که بلندي آن در حدود 20 متر است . بدنه اين برج ترک ترک است . اين برج در ميان محوطه اي قرار دارد که به احتمال قوي مدفن طغرل اول پادشاه سلجوقي است . اکنون اين برج قديمي که از بناهاي نيمه اول قرن پنجم هجري است به صورت يک بناي تازه در آمده است . لوح سنگ مرمر سر در برج به يادگار مرمت بنا نصب شده است .

زندان هارون

بناي تاريخي زندان هارون که ده کيلومتري جاده تهران به خراسان در دامنه کوههاي مسگر آباد واقع است از سنگهاي نامنظم سياه رنگ يا ملاط گچ و تاق آجري ساخته شده است ( اتاق آجري اين بنا از بين رفته است ) اين بناي شگفت که در قرن چهارم هجري ساخته شده به دوران آن بديه مربوط است .

تپه گبري

در شمال شرقي امين آباد و در يک کيلومتري جنوب شرقي بقعه ، تپه اي قرار دارد که به نام تپه کبري مشهور است . بر بالاي تپه آثار برج سنگي و گچ بزرگي از دوران ديلميان باقي مانده که به احتمال قوي مقبره مرداويچ زيارگيلي از سرداران معروف آن زيار ( ديلمي ) است .

برج علاء الدين

برج آجري علاءالدين با ارتفاع 17 متر در فاصله اي اندک در شمال مسجد جامع ورامين قرار دارد و شامل دو قسمت است : قسمت اول با بدن هاي مدور به ارتفاع 12 متر که بخش اصلي بنا را تشکيل مي دهد . قسمت دوم شامل گنبدي مخروطي شکل و بزرگ به ارتفاع 45 متر است که روي قسمت اول قرار دارد .

تاريخ بناي برج سال 680 ه.ق است و برخي آنرا مقبره سلطان علاء الدين خوارزم شاه مي دانند . سبک ساختمان برج ترکيبي از معماري زمان مغول و دوره آق قويونلو و قزيونلو است .

بازارها

بازار تهران

بازار اصلي تهران که در زمان فتحعليشاه قاجار شکل گرفت . امروز مجموعه ايست از دالانها و کوچه هاي تو در تو با رديف دکانها و راسته مغازه هايي که گويي تمامي ندارد . گرچه از چند دهه قبل مراکز تجاري تازه اي در جاهاي ديگر تهران شکل گرفته است ولي بازار تهران همچنان از مراکز اصلي داد و ستد تجاري اين شهر و حتي کشور به شمار مي آيد .

دو چهار سوق عمده به نام هاي چهار سوق بزرگ و چهار سوق کوچک ، بازارهاي تهران را به هم پيوند مي دهد که عمده ترين آنها عبارتند از :

بازار بين الحرمين

اين بازار بين مسجد امام خميني ( شاه ) و مسجد جامع واقع شده و در زمان محمد شاه ساخته شده است بازار بين الحرمين عرضه کننده نوشت افزار ، کاغذ و مقواست

بازار تجريش

گرچه از نظر معماري از کيفيت والايي برخوردار نيست . به سبب موقعيت جغرافيايي - فرهنگي به عنوان مرکز خريد روستاهاي اطراف تجريش که زماني طجرشت خوانده مي شد و نيز برآوردن نيازهاي ساکنان شمال تهران ، تنوعي در کالاها و مغازه هاي آن وجود دارد که در کمتر بازار ديگري به چشم مي خورد مانند همه بازارهاي سنتي در برگيرنده مساجد و تکايايي هم هست . خود ميدان تجريش مجموعه اي است ناهماهنگ از مراکز تجاري ، اداري ، مسکوني که به علل و عوامل متعدد ، در نيم قرن گذشته دست نخورده است و از ميدانگاه منطقه اي ييلاقي در حومه تهران به مرکز پررفت و آمد شامل مبدا خطوط تاکسيراني ، اتوبوسراني ، ميني بوسراني و غيره تبديل شده و به جاي قرار داشتن در انتهاي جاده اي که از شهر به کوهپايه مي رسيد . اکنون گذرگاه پر رفت و آمدي است که شباهت چنداني به مکان ييلاقي ندارد .

بازار امير

اين بازار به همت و دستور ميرزا تقي خان اميرکبير در قرن سيزدهم هجري قمري پس از پايتختي تهران ساخته شد .

موزه ها

موزه ايران باستان

موزه ايران باستان با زيربناي 2744 مترمربع نخستين موزه ملي ايران و موزه مادر است و همزمان با مجموعه کاخ دادگستري شهرباني ، وزارت امور خارجه ، وزارت جنگ و سر در باغ ملي بنا شد . ساخت اين بنا زير نظر آندره گودار در سال 1314 ه.ش آغاز شد و در سال 1316 گشايش يافت و مورد بهره برداري قرار گرفت . در طبقه اول اين موزه آثار پيش از تاريخ و تمدن و هنر ايراني از هزاره ششم پيش از ميلاد و نيز کتيبه هاي سنگي ، آثار سفالي ، زيلوها و لوح هاي گلي ، نقوش برجسته ، مجسمه هاي فلزي و سنگي ، تابوتهاي سفالي و سفال لعاب دار ، يادگار عهد هخامنشيان ، پارتها ، اشکانيان ، سلوکيها و ساسانيان به نمايش گذاشته شده است . از مشهورترين آثار اين بخش ، پلکان تخت جمشيد ، مجسمه سردار اشکاني ، جام طلايي هخامنشي و قطعه اي سراميک از کاخ آپاداناي شوش با نقش سرباز پارتي است .

طبقه دوم موزه به آثار دوره اسلامي اختصاص دارد و در آن آثار هنري ، نسخه هاي خطي ، سکه هاي دوره هاي مختلف ، نقاشي و قطعاتي پارچه و فرش بازمانده و از دورترين اعصار حفظ مي شود .

اين موزه داراي تاسيسات جنبي شامل تالار سخنراني ، تالار نمايش ، کتابخانه و ... است .

اين موزه در خيابان امام خميني - ابتداي خيابان 30 تير واقع مي باشد .

تيمچه قيصريه

تيمچه در اواسط قرن سيزدهم هجري قمري در زمان قاجاريه ساخته شده است . اين بناي معروف در بازار تهران و پس از بناي چهار سوق بزرگ واقع شده است .

تيمچه مهديه

اين بنا در اواسط قرن سيزدهم هجري قمري ساخته شده است .

چهارسوق بزرگ

چهار سوق بزرگ ، يکي از قديمي ترين بناهاي تهران است که در بازار اصلي شهر تهران و در اواسط قرن سيزدهم هجري قمري پس از انتخاب اين شهر به پايتختي ايران ، ساخته شد .

تيمچه امين اقدس

اين بنا در قرن سيزدهم هجري قمري ، در عهد ناصرالدين شاه قاجار ساخته شد و به نام امين ( امينه ) اقدس ، يکي از همسران معروف ناصرالدين شاه موسوم شد . بناي ياد شده در بازار تهران ، پس از چهار سوق قرار دارد .

تيمچه صدراعظم

اين تيمچه در قرن سيزدهم هجري قمري به همت ميرزا علي خان اتابک ، صدراعظم ايران ساخته شد .

تيمچه کتاب فروشان

ساختمان تيمچه کتاب فروشان ، متعلق به قرن سيزدهم هجري قمري است .

تيمچه علاء الدوله

اين بنا در ميانه قرن سيزدهم هجري قمري به وسيله شخصي به نام علاء الدوله ساخته شده است و از ويژگي هاي معماري تيمچه هاي بازاري ايران برخوردار است .

موزه پرفسور حسابي

اندک زماني پس از مرگ دکتر حسابي ، رياضيدان مشهور دنياي علم در سال 1372 خانه او تبديل به موزه اي شد که در آن وسايل شخصي ، مدارک علمي و تحصيلي ، نشانها و تقدير نامه ها و عکسهاي قديمي و متن نطقها و نوشته ها ، از جمله تحقيقات مربوط به بي نهايت بودن ذرات در آن به نمايش گذاشته شده است . اين موزه در خيابان تجريش - خيابان مقصودبيک واقع مي باشد .

موزه جواهرات ملي

پيشينه جواهرات ملي ايران به عصر صفويه بر مي گردد که پايه گنجينه دولت يعني مجموعه اي جدا از اموال شخصي پادشاه گذاشته شد و کارشناسايي مأمور خريد ارزيابي و حفظ در و گوهرها و تزئينات کميابي شدند که گاه شهرت جهاني داشت . پس از مرگ نادر اين مجموعه در دويست و پنجاه سال گذشته تغيير چنداني نکرده و از گنجينه هايي است که در عين پربها بودن نمي توان قيمتي براي آن قائل شد . اين موزه در خيابان فردوسي - روبروي سفارت آلمان واقع مي باشد .

تماشاگه پول

اولين گنجينه تخصصي و دائمي شکه و اسکناس در ايران به تاريخ هفدهم تيرماه سال 1376 در سالگشت هجرت رسول اکرم ( ص ) به همت اداره موزه هاي بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي افتتاح گرديد . اين مجموعه که شامل 1400 سکه و 750 قطعه اسکناس و تعداد تقريبي 200 قطعه اشياء موزه اي غير از سکه و اسکناس مي باشد . در محوطه اي با وسعت حدود 2000 مترمربع به نمايش گذاشته شده و ضمن ارائه بخش قابل توجهي از سکه ها و اسکناس هاي ايران ، گوشه هايي از تاريخ اين سرزمين را نيز به نمايش مي گذارد .

بخش هاي تشکيل دهنده تماشاگه پول عبارتند از :

الف ) بخش ماقبل پول

ب ) سالن هاي مربوط به تاريخ سکه

ج ) سالن هاي مربوط به تاريخ اسکناس

در ارديبهشت ماه 1378 بخش جديدي در سالن اصلي نمايش با موضوع سکه و اسکناس کشورهاي مختلف با اطلاع رساني عمومي شامل پرچم ، نقشه ، اطلاعات پولي و ارزشي و واحد پول آن کشور دارد .

تماشاگه پول علاوه بر سالن هاي نمايش از بخش هاي جنبي ديگر نيز تشکيل شده است که به اختصار عبارتند از : کتابخانه تخصصي ، بانک اطلاعات نگارخانه تماشاگه پول ، تماشاخانه يا سالن اجتماعات تماشاگه پول ، نمايشگاه هاي متفرقه تماشاگه پول ، بخش کتابفروشي و چايخانه. اين مرکز در خيابان وليعصر - بلوار ميرداماد قرار دارد .

تماشاگه تاريخ

آثار به نمايش گذاشته شده در اين گنجينه به تاريخ معاصر ايران ( 200 سال اخير ) اختصاص دارد و شامل ظروف وسايل شخصي ناصرالدين شاه تابلوهاي کمال الملک و ... است .

اين موزه در خيابان وليعصر - بالاتر از بلوار ميرداماد - جنب خيابان قباديان واقع است .

موزه آثار صنعتي

موزه آثار صنعتي که تحت پوشش سازمان هلال احمر جمهوري اسلامي ايران مي باشد . آثار نقاشي و مجسمه علي اکبر صنعتي را جهت بازديد علاقمندان به نمايش گذارده است .

موزه مجلس شوراي اسلامي

اين موزه آثار هنري و تاريخي از قبيل استاد خطي تاريخي و تابلوهاي نقاشي را جهت بازديد عموم ارائه نموده است . اين موزه در ميدان بهارستان - جنب مدرسه شهيد مطهري واقع مي باشد .

موزه علوم

موزه علوم دانشکده علوم مستقر در دانشگاه تهران جانوارن آمپايه شده را ارائه کرده است .

موزه ملي ملک

موزه ملي ملک وابسته به آستان قدس رضوي ، آثار تاريخي و هنري از قبيل انواع قالي پشمي و ابريشمي مربوط به دوره قاجاريه ، سکه هاي طلا و نقره مربوط به دوره هخامنشي تا قاجاريه ، ميز و صندلي چوبي و قلمدان و تابلوهايي از دوره صفويه تا قاجاريه ، تمبر ، کتاب و خط را به نمايش گذاشته است . اين موزه در ميدان امام خميني - باغ ملي - جنب وزارت خارجه واقع مي باشد .

موزه هاي هنرهاي معاصر

آثار هنري از قبيل نقاشي ، مجسمه ، عکس ، خط ، کتابهاي هنري و صنايع دستي در اين موزه به معرض تماشاي عموم گذاشته شده است. اين موزه در خيابان کارگر شمالي - جنب پارک لاله واقع مي باشد .

موزه خانه صبا

اين موزه هنري ، وسايل موسيقي و اسباب و لوازم شخصي استاد ابوالحسن صبا موسيقيدان مشهور ايراني را ارائه نموده است . اين موزه در ميدان بهارستان - خيابان ظهيرالاسلام واقع مي باشد .

موزه هنرهاي ملي

يکي از مراکز نمايش هنر ايراني موزه هنرهاي ملي است . اين مرکز هنر ايران را با آن ويژگي خاص به نمايش گذارده است .

از ويژگيهاي اين موزه مي توان به مينياتورهايي به سبک قرن دهم که در قرن اخير نقاشي شده اند تابلوهاي عرضه کننده چند هنر شامل نقاشي ، تذهيب و تشعير و قالبسازي و خاتم کاري و منبت کاري در کنار همديگر اشاره نمود .

موزه ايران ( رضا عباسي )

اين موزه در بزرگداشت يکي از نگارگران عصر صفويه نامگذاري شده است . هدف از تشکيل آن گردآوردن ، پاس داشتن ، مطالعه کردن و شناساندن دستمايه هاي به يادگار مانده از هنرمندان چيره دست اين مرز و بوم مي باشد که به روي عموم شيفتگان هنر و فرهنگ والاي ايران گشوده است . آثار اين موزه از دوره ماقبل تاريخ تا قرن 13 هجري را در بر مي گيرد .

مراکز و تالارهاي تشکيل دهنده اين موزه هنري عبارت است از :

1- تالار پيش از اسلام

2- تالارهاي هنرهاي اسلامي شامل :

الف ) آثار هنري و صنعتي

ب ) نگارگري

ج ) خوشنويسي

3- کتابخانه

اين موزه در خيابان دکتر شريعتي - نرسيده به پل سيد خندان واقع مي باشد .

موزه هنرهاي تزييني ايران

با توجه به آثار و اهداف مشخصه از تشکيل هر موزه اين مرکز نيز از اين قاعده مستثني نمي باشد . اين موزه در سال 1338 بنا نهاده شده است . اکثر اشياء جمع آوري شده مربوط به سده دهم تا چهاردهم هجري قمري مي باشد . ساختمان موزه چهارطبقه مي باشد که هر طبقه آثار خاصي را شامل مي شود . طبقه همکف نمايشگاه دائمي آثار موزه اي کاخ مرمر شامل منبت ، معرق و خاتم کاري مي باشد . طبقه اول بافته ها و دوخته هاي سنتي ايران و سوزن دوزي را در معرض ديد قرار داده است . طبقه دوم پنج پخش مجزا دارد : بخش خاتم ، بخش منبت ،بخش لاکي ، بخش فلز و بخش شيشه و طبقه سوم که انواع نقاشي ها و مينياتورها را به نمايش گذاشته است .

موزه فرش ايران

يکي از مشخصه هاي هنري ايران زمين ، فرش ايراني مي باشد . تاريخ شروع احتمالي فرش بافي در ايران معلوم نيست ولي با کشف قالي 2500 ساله پازيربک در سال 1949 ميلادي در جنوب سيبري که بافت آن در دوره هخامنشي در ايران دانسته اند معلوم گرديد که اين هنر در ايران ديرپا است .

هدف از تشکيل اين موزه را مي توان پژوهشي در سوابق ، تحصيلات و کيفيت تاريخي هنر و صنعت فرش خاصه فرش ايراني دانست . اين موزه شامل ساير محصولاتي از قبيل گليم هم مي شود . اين موزه در سال 1356 تأسيس يافته است .

اين موزه در خيابان کارگر شمالي - تقاطع دکتر فاطمي واقع مي باشد .

کاخ موزه سعدآباد

مجموعه سعدآباد در شمالي ترين ، مرتفع ترين و خوش آب و هواترين قسمت تهران ، در مساحتي حدود 400 هکتار واقع شده است . اين مجموعه داراي حدود 180 هکتار جنگل طبيعي ، چشمه سارها ، باغستانها ، گلخانه ها و خيابانهاي پوشيده از درخت و گل است . رودخانه جعفر آباد از وسط محوطه مي گذرد . در اين مجموعه حدود 14 کاخ با تأسيسات جنبي گوناگون ساخته شده که تعدادي در جريان انقلاب نيمه کاره رها شده اند . هر کدام از اين کاخ ها با مساحتي زياد و با انواع امکانات تفريحي شامل استخر ، مرداب ، زمينهاي بازي ، باغ و غيره در اختيار يکي از نزديکان شاه بوده است .

اين کاخ موزه در ميدان وليعصر - خيابان زعفرانيه - خياابن شهيد طاهري واقع مي باشد .

موزه سبز ( کاخ شهوند )

موزه سبز در حقيقت خانه رضا خان است که در سال 1306 ه.ش در بالاي بلندترين نقطه سعدآباد ساخته شده است . اين موزه از نظر ارزشهاي اصيل معماري حائز اهميت است رعايت اصول معماري سنتي با گچ بري ها آينه کاريها و ... که کلاٌ توسط اساتيد هنرمند ايراني به انجام رسيده است اين بنا را از نظر معماري با ساير کاخ هاي موجود در اين ناحيه متمايز مي کند .

آثار موجود در اين موزه عبارت است از قالي هاي نفيس و کليه اشياء کاخ از جمله مبل ظروف چيني و لوسترهاي متنوع که در بين سالهاي 53 و 54 از اروپا وارد شده است .

موزه رجعت و عبرت ( کاخ مادر شاه )

کاخ رجعت و عبرت در مجموعه سعدآباد قرار دارد و در سال 1305 براي استفاده و اسکان مادرشاه ساخته شد آثار و اشياي موجود در اين کاخ موزه شامل فرشهاي نفيس ايراني و اشياي نفيس ساخت کشورهاي اروپايي است .

موزه مردم شناسي

موزه مردم شناسي که در سال 1314 بنياد گرديد شامل آثار مربوط به مردم شهرستانهاي مختلف ايران در دوره قاجاريه و معاصر مي باشد . اين موزه در ميدان 15 خرداد داخل محوطه کاخ گلستان واقع مي باشد

کاخ موزه ملت

اين کاخ جهت اسکان خانواده محمدرضا در مجموعه سعدآباد ساخته شده است آثار مجموعه در اين کاخ موزه شامل فرشهاي نفيس و با ارزش ايراني و اشياء و چيني آلات خارجي و اموال مربوط به خاندان سلسله پهلوي مي باشد .

کاخ موزه تاريخ طبيعي

اين کاخ موزه که در مجموعه سعد آباد واقع شده است و مجموعه کم نظيري از حيوانات و جانداران سرزمينهاي مختلف جهان را در خود جاي داده است . اين موزه در ميدان هفت تير ابتداي خيابان قائم مقام واقع مي باشد .

موزه صنعت برق

در ميان رشته هاي گوناگوني که صاحب موزه و نمايشگاه دائمي شده اند صنعت برق اساس تمدن نوين و مادر صنايع جديد هم بي نصيب نمانده است هر نموهه اي از ابزار و لوازم برقي برق سازي و برق رساني از عهد مظفرالدين شاه تا امروز که در کشور موجود بوده در اين نمايشگاه به تماشاي اهل علوم و علاقمندان به مشاهده گذاشته شده است . اين موزه در خيابان شهدا خيابان پيروزي خيابان شهيد افروز واقع مي باشد .

کاخ موزه هنرهاي زيبا

کاخ موزه هنرهاي زيبا که تابلوهاي گرانبها و نفيس نقاشي را به نمايش گذارده است در مجموعه سعد آباد واقع شده است .

کاخ موزه نظامي

در اين کاخ موزه ابزار و ادوات و تن پوشهاي جنگلي مربوط به ادوار مختلف تاريخي ايران به نمايش گذارده شده است اين کاخ موزه نيز در مجموعه سعدآباد جاي گرفته است .

موزه آزادي

اين مجموعه در داخل برج آزادي واقع شده و در آن اشياء مختلفي از دوره هاي قبل از ميلاد هخامنشي اشکاني ساساني و دوره هاي اسلامي از قبيل اشياء سفالين ظروف مفروغين تابلوهاي نقاشي و فرش به نمايش گذارده شده است .

مجموعه هرباريوم

اين مجموعه که وابسته به وزارت کشاورزي است مجموعه اي از گياهان حشرات و جانوران را گرد آورده و محل مناسبي جهت بازديد و مطالعه علاقمندان و محققين فراهم نموده است . اين موزه در خيابان تابناک جنب دانشگاه شهيد بهشتي واقع مي بياشد .

موزه گياهان دارويي

اين موزه علمي وابسته به دانشکده داروسازي دانشگاه تهران مي باشد که گياهان مختلف دارويي را جهت بازديد محققين و علاقمندان و دانشجويان ارائه نموده است . اين موزه واقع در دانشکده داروسازي دانشگاه تهران واقع شده است .

گنجينه رئيس علي دلواري

اين گنجينه در ساختماني که در اواخر سده سيزدهم ه.ق بنا شده قرار دارد و آثاري از سفال و آبگينه در آن به نمايش گذاشته شده است اين موزه در خيابان جمهوري خيابان سي تير واقع شده است .

گنجينه ملي ايران

اشياء باستاني متعلق به هزاره هاي قبل از ميلاد و آثار دوره تاريخي در اين گنجينه به نمايش گذاشته شده است. اين موزه در خيابان امام خميني - جنب خيابان سي تير قرار دارد .

گنجينه مينياتور آبکار

در اين گنجينه مجموعه اي از نقاشي مينياتورهاي استاد کلارا آبکار به نمايش گذاشته شده است اين گنجينه د رخيابان وليعصر خيابان زعفرانيه خيابان شهيد طاهري کاخ سعدآباد قرار دارد .

گنجينه نقاشي پشت شيشه

مجموعه تابلوهاي نقاشي پشت شيشه در اين گنجينه به نمايش گذاشته شده است اين موزه در تقاطع خيابان هدايت و تنکابن واقع شده است .

گنجينه ملي آب ايران

گنجينه ملي آب ايران به منظور حفظ احياء و معرفي ميراث گذشتگان اين مرز و بوم در صنعت آب اعم از استحصال انتقال توزيع و بهره برداري تاسيس شده است . اين موزه در خيابان ولي عصر زعفرانيه شهيد فلاحي قرار دارد .

عکاسخانه شهر

شايد هنوز عکاسان که سرشان را زير پارچه اي که روي دوربين قرار داشت پنهان مي کردند مشغول به کار باشند همچنين نمونه هاي سالم از دوربينهاي دستي کداک و آگفا که تنها در آفتاب عکس مي گرفت احتمالاٌ هنوز در جاهايي در گوشه انبار اشياي متروک خاک مي خورد . اين موزه در ميدان بهار شيراز واقع مي باشد .

گنجينه ملي ملک

در گنجينه ملک آثاري از اسناد کمال الملک تابلوهاي مينياتور سکه خط مجموعه تمبر و فرشهاي نفيس و قديمي به نمايش گذاشته شده است . اين موزه در ميدان امام خميني باغ ملي جنب وزارت امور خارجه واقع شده است .

گنجينه فرهنگ و مردم

اين موزه در سال 1347 شروع به جمع آوري نمونه هايي از لباس هاي محلي ايران داروها و کتب خطي نموده است . مکان اين موزه واقع در چهارراه قصر ابتداي خيابان شهيد بهشتي مي باشد .

کاخ گنجينه اصلي نياوران

آثار به جاي مانده از دوران پهلوي مانند فرش هاي نفيس ظروف مجسمه و ... در اين گنجينه به نمايش گذاشته شده است . اين گنجينه در خيابان نياوران ميدان شهيد باهنر کاخ نياوران واقع مي باشد .

گنجينه شهدا

در اين گنجينه وسائل آثار شخصي و به جاي مانده از شهدا و آثاري که مرتبط با فرهنگ ايثار و شهادت است به نمايش گذاشته شده است . محل اين موزه درخيابان طالقاني جنب خيابان فرصت مي باشد .

گنجينه علوم دانشگاه تهران

در اين گنجينه جانوران تاکسيدرمي شده و گياهان خشک نگهداري مي شوند اين گنجينه مخصوص دانش آموزان و دانشجويان است . اين موزه در خيابان انقلاب اسلامي دانشگاه تهران واقع شده است .

گنجينه زمين شناسي

در اين گنجينه انواع سنگواره ها به نمايش گذاشته شده است مکان استقرار اين موزه در خيابان آزادي مي باشد .

گنجينه سکه

سکه هاي ادوار مختلف در اين گنجينه به نمايش گذاشته شده است اين موزه در خيابان امام خميني واقع شده است .

گنجينه 13 آبان

در اين گنجينه آثار استاد صنعتي و مجسمه و طراحي به نمايش گذاشته شده است اين موزه در خيابان امام خميني واقع شده است .

گنجينه سينما

در اين گنجينه عکس ها اسناد و وسايل و تجهيزات قديمي سينما از شخصيت هاي سينمايي نظير دوبلورها و فيلم سازان پشت صحنه فيلم هاي بزرگ پوسترها و .... به نمايش گذاشته شده است . مکان اين موزه در خيابان لاله زار کوچه پيرنيا مي باشد .

گنجينه خط و کتاب ميرعماد

مجموعه اي از سير خوشنويسي در ايران در اين گنجينه به نمايش گذاشته شده است اين موزه در خيابان ولي عصر قرار دارد

موزه پست

به موزه پست امروزي مي توان عنوان تجديد حيات يک موزه داد . در مجموعه احيا شده موزه پست نمونه هايي از قديمي ترين اوات تحرير و ارسال مرسولات پستي و چاپاري تلفن هاي اوليه ( مشهور به هندلي با مراکزي 20 و 30 شماره اي ) تلگرامهاي مورس تمبرها و ديگر ابزار ارتباطات و مخابرات از کبوتر نامه بر تا ماهواره به نمايش گذاشته شده است . اين موزه در خيابان امام خميني سر در باغ ملي واقع مي باشد .

گنجينه دوران اسلامي

اين موزه در آثار ادوار مختلف اسلامي به نمايش گذاشته شده است در خيابان امام خميني قرار دارد .

گنجينه رياست جمهوري

هدايايي به رياست جمهور تقديم شده است در اين گنجينه قرار دارد گنجينه رياست جمهوري در خيابان فلسطين قرار دارد .

موزه نيروي هوايي

يکي از قديمترين موزه ها موزه نيروي هوايي مي باشد . اين موزه در خيابان پيروزي خيابان پنجم نيرو هوايي واقع است .

گنجينه بهزاد

اين موزه مربوط به آثار استاد حسين بهزاد ميباشد آثار اين هنرمند با دو سبک قديم و جديد در اين مکان به نمايش گذارده شده است . اين موزه در خيابان زعفرانيه خيابان شهيد طاهري کاخ سعدآباد واقع است .

موزه تاريخ طبيعي

حيوانات تاسيدرمي شده در اين موزه به نمايش گذاشته شده است اين موزه بغير از جمعه ها باز مي باشد . اين موزه در ميدان هفت تير ابتداي خيابان قائم مقام فراهاني واقع است .

شهرک سينمايي

دسترسي به استوديوي شهرک مانند که بتوان صحنه هاي مربوط به خيابانها معابر و ديگر جاهاي عمومي را براي کنترل دقيق بر حرکات اشخاص و تنظيم عناصر صحنه در آنها بازسازي کرد از لوازم اصلي صنعت سينماست . در محوطه اي 45000 متري در جاده مخصوص کرج که در سال 1359 آماده بهره برداري شد امکان بازسازي تهران در نيم قرن پيش و اماکني بسيار قديمي تر و حتي باستاني فراهم آمده است .

قهوه خانه هاي سنتي

قهوه خانه که نام چايخانه براي آنها صحيح تر به نظر مي رسد حدود 400 سال قدمت دارد ابتدا محلي بود که صرفاٌ براي نوشيدن چاي و خوردن ناهار و شام به وجود آمد معهذا بعدها اموري نظير اطلاع رساني نشر افکار و اخبار اجتماعي اقتصادي و حتي سياسي و همچنين سرگرمي هايي نظير مديحه سرايي نقالي شاهنامه خواني غزل خواني سخنوري و مشاعره نيز در آن جايگاهي پيدا کردند .

جهت احياء و بازسازي اين کانونهاي اجتماعي - فرهنگي از بين 370 قهوه خانه تهران تعدادي مناسب و آماده تبديل تشخيص داده شد که در حال حاضر برخي از آنها با عنوان قهوه خانه سنتي شروع به کار نموده اند .

تعدادي از قهوه خانه هاي سنتي فعال فعلي که فضاهاي مناسبي براي پر کردن اوقات فراقت به خصوص در ساعات پاياني شب مي باشند و در آنها معماري ملي و اسلامي هنرهاي ويژه قهوه خانه نظير شاهنامه خواني و نقالي و همچنين طبخ غذاهاي سنتي و بومي به شکل مناسبي انجام مي گيرد معرفي مي شوند .

قهوه خانه آذري

اين قهوه خانه که در سال 1327 در ميدان راه آهن ابتداي خيابان وليعصر شروع به فعاليت نموده است .

فضاي مناسبي است که شامل بناي پوشيده و باغچه باز براي فصل هاي سرد و گرم مي باشد .

قهوه خانه سنتي پارک شفق

اين قهوه خانه در فضاي باز پارک شفق در مساحت 1500 متر مربع احداث و داراي امکاناتي نظير رستوران سنتي و محوطه اجراي پرده خواني و نقالي است .

موزه آثار طبيعي و حيات وحش ايران

غني ترين موزه تاريخ طبيعي ايران است اين موزه نه تنها محلي سرگرم کننده براي تماشا و تفرج بلکه مرکز آموزشي جامع و کاملي هم هست . اين موزه در خيابان دارآباد بعد از آجودانيه واقع مي باشد .

قهوه خانه سنتي اميرکبير

در پارک قيطريه به سبک معماري دوره قاجار و با زيربناي 250 متر مربع قهوه خانه اي متناسب و هماهنگ با معماري فرهنگسراي اميرکبير طراحي شده است .

از مشتريان اين قهوه خانه در اتاقهاي مفروش و پشتي و روي زمين پذيرايي مي شود لباس کارکنان از لباسهاي عشاير بختياري و عشاير قشقايي فارس اقتباس شده است .

قهوه خانه سنگلج

اين قهوه خانه در زميني به مساحت 400 متر مربع و زيربناي 300 مترمربع بازسازي شده است . قهوه خانه سنگلج در داخل پارک شهر واقع شده و در سال 1374 شروع به کار کرده است از مشتريان روي تختهاي چوبي پذيرايي مي شود و موسيقي سنتي شرايط دلپذيري بوجود آورده است .

قهوه خانه بي بي

اين قهوه خانه با زير بناي 210 متر مربع بازسازي شده و در شهرک قدس پونک باختري قرار دارد .

قهوه خانه عالي قاپو

اين قهوه خانه در خيابان گاندي شمالي واقع شده در سال 1374 با زيربناي 450 متر مربع بازسازي شده است .

ميدانهاي قديمي

ميدان بهارستان

بناهاي قديمي و مهمي مانند ميدان و کاخ بهارستان در شهر تهران ، تداعي کننده حوادث و ماجراهاي تعيين کننده تاريخ معاصر کشور است . کاخ بهارستان را که ميرزا حسين خان سپه سالار بنياد گذاشت . بعدها محل مجلس شوراي ملي شد . اين بنا تنها يادگار آن روزگار است که اينک در اين ميدان ، محل باغ نگارستان فتحعليشاه قاجار بود که مدخل آن در جلوي ميدان بهارستان و خود باغ نيز در شمال ميدان بود . در سال 1284 ه.ق که شهر تهران را توسعه دادند . اين باغ جزو شهر تهران شد .

ميدان حسن آباد

ميرزا يوسف آشتياني صدر اعظم ناصرالدين شاه اين ميدان را که آخرين حد شمال غربي شهر تهران بود به نام پسرش ميرزا حسن مستوفي الممالک بنا نهاد . در فاصله سالهاي 1303 تا 1312 چهار ساختمان با اقتباس از پالاديو معمار معروف عصر رنسانس ايتاليا در چهار سوي آن بنا شده . کي از آنها تخريب و به جاي آن در سال 1345 ساختماني چند طبقه براي بانک ملي ساخته شد . اينک مرمت کل اين ميدان که سالهاست بحث آن ادامه دارد . در دستور کار قرار گرفته است آخرين تغييري که در ساختار ميدان حسن آباد ايجاد شد تخريب فلکه وسط آن در جريان ساختن تونل مترو بود .

ميدان اسب دواني

اين باغ از آثار دوره ناصرالدين شاه است . باغ شاه ميداني بود براي اسب دواني که پيش از توسعه تهران ، خارج از شهر و در سمت غرب آن بود . فتحعليشاه قاجار عمارتي در شمال ميدان احداث کرد و محمد شاه هم عمارتي به آن اضافه کرد . در سال 1276 هجري قمري ناصرالدين شاه بنايي ديگر به آن افزود و ميدان اسب دواني را که اوايل هر بهار ، اسبها را به دور آن مي دواندند . جلو آن ساخت اين باغ تا زمان رضا شاه که درختهاي آن را کندند و به ميدان مشق افراد نظامي تبديل شد باقي بود .

ميدان ارگ

ارگ از ميدانهاي مهم دارالخلافه تهران بود که سابقه آن به دوره شاه طهماسب صفوي مي رسيد اين ميدان در گذشته بود و اطراف آن را خندق حفر کرده بودند و بيشتر بناهاي سلطنتي در داخل آن قرار گرفته بود . نام اين ميدان از زمان فتحعليشاه به يادگار مانده است . در زمان ناصرالدين شاه ، آن را به اسامي مختلف ميدان شاه ، ميدان توپخانه و باغ گلشن مي ناميدند و اينک به همان نام قديمي ارگ معروف است .

ميدان محمديه ( اعدام )

اين محل از ميدانهاي قديمي شهر تهران است که در روزگار گذشته در خارج از محدوده شهر بود و براي رسيدن به آن لازم بود از کوچه هاي کج و معوج و پيچ در پيچ بسيار گذشت . زيرا مانند امروز از طريق خيابان خيام راه مستقيمي که بتوان به وسيله آن به اين ميدان رسيد ، وجود نداشت وجه تسميه نام اعدام به اين خاطر بود که محکومان را در وسط اين ميدان به دار مجازات مي آويختند .

نام کنوني اين ميدان محمديه است وجه تسميه اين نام شايد به خاطر دروازه اي مي باشد که در زمان محمد شاه قاجار بين اين ميدان و آرامگاه سيدناصرالدين ساخته شده بود که به نام دروازه محمديه يا دروازه غار قديم خوانده مي شد و اکنون نام آنرا بر اين ميدان گذاشته اند .

ميدان امام خميني

ميدان توپخانه ميداني وسيع و بزرگ است که امروزه ميدان امام خميني ناميده مي شود . اين ميدان بيش از اين به نام ميدان سپه نيز شهرت داشت در سال 1267 قمري که مصادف با ا وايل سلطنت ناصرالدين شاه بود به دستور ميرزاتقي خان اميرکبير صدراعظم و با نظارت محمدابراهيم هان وزير نظام وقت تجديد بنا شد و نام آن را به طور رسمي ميدان توپخانه ناميدند .

اينک در اين ميدان به جز بنايي قديمي که روزي محل بانک شاهي بود و امروزه به بانک تجارت تغيير يافته بناي قديمي ديگري باقي نمانده است .

سبزه ميدان

اين محل که در گذشته بسيار گسترده بود محل کشتار حيوانان و اعدام محکومان بود به گفته اعتماد السلطنه ، وجه تسميه سبزه ميدان اين بود که زمان سلطنت زنديه و سپس در دوران قاجاريه در اين محل که به ظاهر دشتي گسترده بود انواع سبزي ها را براي مصرف اهالي تهران کشت مي کردند اين ميدان امروزه نيز به همين نام خوانده مي شود .

ميدان آزادي

اين بنا در سال 1350 شمسي در غرب تهران و در ابتداي جاده مخصوص تهران - کرج در زميني به وسعت 50 هزار مترمربع ساخته شد و هم زمان موزه اي نيز در داخل آن تأسيس شد اين بنا در زمان محمدرضا پهلوي ساخته شد .

ميدان آزادي با وسعتي حدود 000/15 مترمربع بزرگ ترين ميدان در کشور و خاورميانه است .