آداب المريدين
جلد: 1
نويسنده: صمد موحد
شماره مقاله:124
آدابُ الُمُريدين، كتابي عرفاني به زبان عربي، نوشتة ضياءالدّين ابوالنّجيب
عبدالقاهر سهروردي (490ـ563ق/1097ـ 1168م)، از مشايخ بزرگ صوفيان. اين كتاب يك
مقدّمة كوتاه و 27 فصل دارد كه ضمن آنها از اصول اعتقادات صوفيان، احوال و مقامات
سالكان، شَطْحيّات صوفيان، آداب صوفيان در سفر و حضر و سّماع و جز آن سخن به ميان
مي‌آيد. نويسنده با نقل شواهد و سخناني از مشايخ سلف، خود نيز به اظهار عقيده
پرداخته و دستورهايي داده است. اين كتاب از آغاز تأليف مورد توجّه صوفيه و «مستمسك
جميع ارباب طريقت» (آداب المريدين، مقدمه، 28، به نقل از عوارف المعارف) بوده است.
از آن ميان، شهاب‌الدّين ابوحفص عمر بن محمّد سهروردي (539 ـ632ق/1144ـ 1235م)،
برادرزادة نويسنده، در نوشتن كتاب عوارف المعارف اين كتاب را مبناي كار خود ساخته
است. نيز ابوالمفاخر سيف‌الدّين يحيي باخَرزي (586 ـ659ق/1190ـ1261م) در بخش دوم
كتاب اورادُ الاَحباب از اين اثر بهرة فراوان برده است. همچنين متن كامل آداب
المريدين در سدة 8ق/14م به وسيلة عمر بن محمّد بن احمد شيركاني به فارسي روان ترجمه
شده است. محمّد يوسف حسيني، ملقّب به گيسودراز، در 813ق/1410م آن را به فارسي ترجمه
و شرح كرده و همين شرح و ترجمه همراه با متن عربي در 1358ق/1939م در هند به چاپ
رسيده است. متن عربي آداب المريدين همراه با ترجمة فارسي عمر شيركاني در 1363ش، به
كوشش نجيب مايل هروي در تهران چاپ و منتشر شده است.
مآخذ: آستان قدس، فهرست، 6/373ـ374؛ آقابزرگ، الذريعه، 1/28ـ29؛ حاجي‌خليفه، كشف
الظّنون، استانبول، مطبعه‌اليهيه، 1941م، 1/43؛ خوانساري، محمّدباقر، روضات
الجنّات، 1307ق، 2/336؛ سهروردي، عبدالقاهر بن عبدالله، آداب المريدين، به كوشش
نجيب مايل هروي، تهران، مولي، 1363ش، مقدّمه؛ شوراي مليّ (سابق)، فهرست خطي، 5/497؛
كتابخانة مركزي و مركز اسناد، فهرست ميكلروفيلمها، ص 435؛ مدرّس، محمّدعلي،
ريحانه‌الادب، تبريز، شفق؛ 1346ش، 7/282ـ283؛ منزوي، احمد، فهرست نسخه‌هاي خطي
فارسي، 2/1013.
صمد موحد