آدم هروي
جلد: 1
نويسنده: کاظم موسوي بجنوردي
شماره مقاله:137
آدَمِ هِرَوي، ابوسعد آدم بن احمد بن اسد (د 536ق/1142م)، نحوي، لغوي، مُحدّث، و
از اديبان سدة 6ق/12م؛ از مردم هرات و منسوب بدان و ساكن بلخ. در 520ق/1126م در راه
حج وارد بغداد شد و گروهي از فاضلان و اديبان بر گرد او جمع شدند و از او حديث و
ادبيات فراگرفتند. در همان جا بود كه ميان وي و ابومنصور موهوب بن احمد جواليقي
مناظره‌اي درگرفت و آدم به او پاسخهاي اديبانه داد. وي از مدرسان برجستة مدرسة
نظامية بلخ بود. معروف‌ترين شاگرد و مريد او كه در محضر وي در آن مدرسه تربيت يافت،
رشيدالدين سعدالملك محمد معروف به «وطواط» (؟ 480ـ573ق/1087ـ1177م) اديب و سخن‌سراي
برجستة بلخ و نويسندة بزرگ آن سامان بود كه نامه‌اي ارادت‌آميز به وي نوشت و اشعاري
حاكي از احترام ژرف نسبت به وي در آن گنجاند و پايگاه والاي او را در علم و ادب
گرامي داشت. متن اين نامه در مآخذ شرح حال وي موجود است. آدم هروي در 25 شوال 536ق
در بغداد درگذشت و در همانجا به خاك سپرده شد.
مآخذ: امين، حسن، الموسوعه الاسلاميه، بيروت، دارالتعارف للمطبوعات، 1975م، 1/92؛
سيوطي، جلال‌الدين، بُغيه‌الوُعاه، قاهره، عيسي البابي الحلبي و شركاء، 1326ق، ص
176؛ طه، هند حسين، الأدب العربي في اقليم خوارزم، بغداد، وزاره‌الاعلام، 1976م، ص
313ـ314؛ لغت‌نامة دهخدا؛ مدرس تبريزي، محمدعلي، ريحانه‌الادب، تبريز، 1346ش،
7/125؛ وطواط، رشيدالدين، مجموعة رسائل، مصر، 1315ق، 2/29؛ ياقوت محمدي،
ابوعبدالله، معجم الادباء، مصر، دارامأمون، 1936م، 1/101ـ107.
كاظم موسوي بجنوردي