دائرة المعارف بزرگ اسلامی

آذروسمندر
جلد: 1
نويسنده:      
شماره مقاله:150

آذَر و سَمَنْدَر، يکي از يکي از مثنويهاي سبع? سيّاره يا هفت‎گنج محمدحسن زلالي خوانساري، شاعر معاصر شاه‎عباس اول. آذر و سمندر منظومه‎اي است عرفاني، در بحر هزج مسدّس اخرب مقبوض (به وزن ليلي و مجنون نظامي)، که آغاز آن چنين است:
نامش عشق است و جسن دفتر آتش ساقي است کو سمندر
و با اين بيت به پايان مي‎رسد:
خود عشق به روي خويش بازد ما را و تو را بهانه سازد
اين منظومه نيز مانند 6 منظوم? ديگر سبع? سيّاره، با ديباچ? طغراي مشهدي (هفت آشوب) همراه است. آذر و سمندر تاکنون به چاپ نرسيده، ولي نسخه‎هاي خطي آن جزو کليّات زلالي و يا در سبع? او در کتابخانه‎هاي جهان موجود است.

مآخذ: آقابزرگ، الذريعه، 9/404-405، 19/106؛ منزوي، احمد، فهرست خطي فارسي، 3/1859، 4/2618؛ همو، فهرست مشترک نسخه‎هاي خطي فارسي پاکستان، 5/155-156، 7/808-809؛ نيز؛

Ethé, H., Catalogue of Persian Manuscripts in the library of the India Office, Oxford, 1903, I/816-817.
بخش ادبيات