ابراهيم گيلاني
جلد: 2
نويسنده: علي بته کن
شماره مقاله:715
اِبْراهيم‌ِ گيلانى، پسر شيخ عبدالله زاهدي گيلانى، از دانشمندان، شاعران و
خوشنويسان قرن 12ق/18م.
ابراهيم كوچك‌ترين فرزند خانوادة خود بود. مقدمات علوم را در لاهيجان نزد
پدرش كه به علم و تقوي زبانزد بود، فراگرفت و در شاعري و خوشنويسى و ترسل
مهارت كامل يافت (حِزين، تاريخ، 5؛ همو، تذكره، 21). در توصيف خط ابراهيم
آمده است كه وي به 7 قلم نيكو مى‌نوشت و خوشنويسان اصفهان از نمونه‌هاي
خط او كه به آنجا مى‌رسيد بهره مى‌بردند (همو، تاريخ، همانجا). حزين لاهيجى
(1103-1180ق/1692-1766م) كه برادرزادة او بود مى‌گويد در 10 سالگى، هنگامى كه
با پدر خود به لاهيجان سفر كرده بود، مدت يك سال نزد عم خود به تحصيل
مشغول شد و خلاصةالحساب شيخ بهايى را نزد او فرا گرفت ( تذكره، همانجا).
ابراهيم در 1119ق/1707م در لاهيجان درگذشت و در همان شهر به خاك سپرده شد
(همانجا).
آثار: حزين از 3 تأليف او نام مى‌برد: 1. كاشف الغواشى، كه حاشيه بر كتاب
كشاف است و تا سورة احقاف رسيده است ( تذكره، 21)؛ 2. رساله‌اي در توضيح
كتاب اقليدس (همانجا)؛ 3. رافع الخلاف، كه حاشيه بر كتاب مختلف علامه
حلّى است (همانجا). از اين اثر نسخه‌اي در كتابخانة عمومى معارف به شمارة 71
موجود است (جواهر كلام، 1/98-99).
به گفتة حزين، ابراهيم در سرودن انواع شعر و مدايح و مراثى ائمه، معما و
لغز مهارت داشت، اما از اينهمه تنها دو رباعى و برخى ابيات و قطعات پراكنده
از او در تاريخ حزين و تذكرة حزين (همانجاها) نقل شده است.
مآخذ: جواهر كلام، عبدالعزيز، فهرست كتابخانة عمومى معارف، تهران، 1313ش؛
حزين، محمدعلى، تاريخ، اصفهان، 1332ش؛ همو، تذكره، اصفهان، 1334ش.
على ميرانصاري
تايپ مجدد و ن * 1 * زا
ن * 2 * زا