بنجرمسين
جلد: 12
نويسنده: پرويز امين
شماره مقاله:5096
بَنْجَرْمَسين، شهر و بندري در جنوب شرقى استان كاليمانتان جزيرة بورنئو
نك: ه د، 0/48. اين شهر در و 8 عرض جنوبى و 14 و 5 طول شرقى در ملتقاي
رودخانه‌هاي باريتو و مارتاپورا واقع است 2 ؛ EI«اندونزي...». وسعت بنجرمسين
45 ،08 كم است «دائرة المعارف...»، .VI/83
بنجرمسين از سلطان‌نشينهاي اندونزي بود كه تا زمان از ميان رفتن دولت
هندوي ماجاپاهيت خراج‌گزار اين دولت بود. در اوايل سدة 0ق/6م، اين
سلطان‌نشين دستخوش آشوبهاي داخلى شد و از دولت اسلامى جاوه كمك خواست.
دولت جاوه دادن كمك را به پذيرش اسلام از سوي بنجرمسين مشروط كرد، و در
نتيجه سلطان بنجرمسين و اتباعش در حدود سال 27ق/521م اسلام آوردند اسعدي،
/90؛ آرنلد، .390-391
در سدة 7م دولت هلند براي تسلط بر تجارت ادوية بنجرمسين كوشيد تا اين سرزمين
را زيرنفوذ خود گيرد. پس از برخوردهاي نظامى بين طرفين، سلطان بنجرمسين در
045ق/635م و سپس در 075ق/ 664م قراردادهاي انحصاري با هلند منعقد كرد، اما
هر دو آنها نقض شد و هلنديها اين سلطان‌نشين را ترك گفتند هال، .491 با اين
همه، در اوايل سدة 9م هلنديها بار ديگر به آنجا بازگشتند و سلطان بنجرمسين
بخشهايى از قلمرو خود را در 232ق/817م و بخشهاي ديگري را در 826م به دولت
هلند واگذار كرد ريكلفس، 18. بروز منازعاتى در بنجرمسين ميان سلطان و
معدنچيان و ايجاد شورش بهانه‌اي به دست هلنديها داد تا در امور اين
سلطان‌نشين مداخله، و سرانجام خاك آن را ضميمة مستملكات خود كنند. هلند در
277ق/ 860م رسماً سلطنت بنجرمسين را ملغا، و حاكميت استعماري را در آنجا
اعلام نمود، ولى مقاومتهاي پراكندة مردم تا 323ق/905م ادامه يافت همو،
18-19؛ هال، .546
به‌سبب باتلاقى بودن زمينها و طغيان آب‌رودها بسياري از ساختمانهاي اين شهر
بر روي ستونها يا شناورهايى در آب ساخته شده است «اندونزي»؛ آمريكانا،
.III/140 بنجرمسين حدود 2 كم از دريا فاصله دارد و دست‌يابى كشتيهاي اقيانوس
پيما به آن از طريق رودخانة باريتو انجام مى‌گيرد هارجونو، .40 وجود منطقة
باتلاقى گسترده در پيرامون بنجرمسين كه ناشى از وجود رودخانه‌ها و آبراهه
هاي بسيار در اطراف آن است، ساختن راههاي ارتباطى را در مناطق ساحلى
غيرممكن مى‌سازد، و بنابراين، در ساختن راه ارتباطى بنجرمسين به باليكپاپان
از طريق تنجونگ، از كوهپايه‌ها بهره گرفته شده است. وجود اين رودخانه‌ها و
باتلاقها سبب مى‌شود كه آب شور به آب آشاميدنى شهر نفوذ كند و اين در فصل
خشك، شهر را دچار كمبود آب آشاميدنى مى‌سازد هارجونو، .39
بنجرمسين يكى از 0 شهر مهم اندونزي است و از نظر صادرات و واردات و مركزيت
امور تجاري داراي اهميت است نك: اندونزي، گذشته...، ؛ اندونزي، . جمعيت
بنجرمسين بنا بر سرشماري 977م 66 ،46نفر است «اندونزي».
مآخذ: اسعدي، مرتضى، جهان اسلام، تهران، 366ش؛ اندونزي، دفتر مطالعات
سياسى و بين‌المللى وزارت امور خارجه، تهران، 372ش؛ اندونزي، گذشته و
آينده، ادارة اطلاعات سفارت جمهوري اندونزي، تهران؛ ريكلفس، م.ك.، تاريخ
جديد اندونزي، ترجمة عبدالعظيم هاشمى نيك، تهران، 370ش؛ نيز:
Americana; Arnold, T.W., The Preaching of Islam, Delhi, 1984; EI 2 ;
Enciclopedia Italiana, Rome; Hall, D.G.E., A History of South-East Asia, London,
1964; Hardjono, J., Indonesia, Djakarta, 1971; X Indo- nesia... n , Greatest
Cities, w.w.w. greatestcities. com/Asia/Indonesia/
Banjarmasin_Bandjarmasin_city.
پرويز امين