اگر خمس سود تجارت و كسب يك فريضه است، چرا دير هنگام وضع شده و ائمه معصومينعليهم السلام در زمان متأخر آن را واجب كردهاند؟
ترديدي نيست كه آيه خمس در عصر رسالت نازل شده و پيامبر اكرمصلي الله عليه وآله اين فريضه را به اجرا درآوردهاند و آنچه مسلّم است اينكه حضرت رسولصلي الله عليه وآله خمس غنايم جنگي را اخذ ميكرد اما خمس سود تجارت بنا به ضرورت و مصالحي تا عصر امامانعليهم السلام به تأخير افتاد شايد اين ضرورت را بتوان در چند امر خلاصه كرد .
1 خمس با زكات اين تفاوت را دارد كه منفعت زكات به عموم مسلمانان بر ميگردد؛ ولي موضوع خمس به شخص پيامبر اكرم و خويشان او اختصاص دارد؛ لذا مصلحتي بر اجراي آن نميديدند }خويي، سيدابوالقاسم، مستند العروة الوثقي، كتاب الخمس، ص 196.
2 در عصر رسالت، فقر عمومي بر جامعه حاكم بود و مسلمانان به جهت تنگدستي، قدرت پرداخت خمس را نداشتند از اين رو پيامبر گراميصلي الله عليه وآله از بيان و جمعآوري خمس درآمد صرف نظر كردند .
3 رويكرد سياسي مهمترين عاملي بود كه نگذاشت، ائمه معصومين تا زمان امام باقرعليه السلام به بعد، اين فريضه الهي را به اجرا درآورند، زيرا جلب و جمع اموال، از وظايف سلطان بوده و هر كس با آنان رقابت ميكرد، به عنوان فرد متمرد از قانون و مخالف حاكميت و به اتهام جمعآوري سلاح و توطئه عليه رژيم، تحت تعقيب قرار ميگرفت اما پس از برقراري آزادي نسبي در عصر عباسيان و شرايط موجود بر ائمهعليهم السلام، اين امكان را داد تا به طور غيرعلني خمس را از مسلمانان دريافت كنند }مدرسي، محمدتقي، احكام الخمس، ص 16.
4- پيامبر اسلامصلي الله عليه وآله از يك