شهادت عمار ياسر باعث پراكندگى لشكر معاويه شد چون آنها از رسول خدا شنيده بودند كه بارها درباره عمار فرموده بود »سرانجام گروه ستمگر او را مىكشند« اما معاويه به خاطر پراكنده نشدن لشكرش حيلهاى كرد و گفت »ما او را نكشتيم بلكه على او را كشته است چون اگر على او را به جنگ نمىآورد، كشته نمىشد« و لشكر وى به همين توجيه اكتفا و حرف معاويه را قبول كرد
اسد الغابه، ج 3، ص 311 بر امير مؤمنان چه گذشت، ص 205 و 207 الكامل فى التاريخ، ص 381
شب جمعه دهم صفر سال 38 هجرى جنگ سختى ميان لشكر علىع و لشكر معاويه صورت گرفت كه به خاطر ناله و فرياد زخمىها و كشتهها به ليلةالهرير معروف شد
جنگ صفين كه در سال 37 در ماه صفر شروع شده بود تا دهم صفر سال 38 ادامه داشت و در طول اين يك سال، مدت 110 روز دو لشكر به جنگ پرداخته و در اين مدت عده زيادى كشته شدند
در شب جمعه دهم صفر سال 38 آتش جنگ شعلهورتر گرديد و مالك اشتر در ميمنه لشكر و علىع و ابنعباس در ميسره بود و مردم كوفه از هر طرف بر شاميان حملهور بودند و آنان را به هلاكت مىرساندند در آن شب جز صداى شمشير و ناله زخمىها، صدايى به گوش نمىرسيد
اين جنگ بسيار سخت، قريب 36 ساعت به طول انجاميد، و شصتوپنجهزار نفر از لشكريان معاويه به هلاكت رسيدند و بيست هزار نفر از لشكريان علىع شهيد شدند
تاريخ ابنخلدون، ج 2، ص 514 موسوعة المصطفى والعترة، ج 3، ص 94 بر امير مؤمنان علىع چه گذشت، ص 209
معاوية بن ابىسفيان كه خود را در جنگ صفين شكست خورده ديد، با حيله عمرو عاص در روز شنبه يازدهم صفر سال 38 هجرى دستور داد تا قرآنها را بر سر نى كنند
در شب جمعه و روز آن، لشكريان على بن ابىطالبع شجاعانه جنگيدند و قريب شصتوپنجهزار نفر از لشكريان معاويه را به هلاكت رساندند مالك اشتر نخعى خود را به نزديك خيمه معاويه رسانده بود كه ناگهان پيك علىع او را از ادامه جنگ بازداشت
علت آن اين بود كه معاويه يارانش را جمع كرده و از آنان مشورت خواست و حيله عمرو عاص را پسنديد و دستور داد پانصد قرآن بر سر نيزه كرده و در جلو خط مقدم جنگ مستقر شوند ضمناً قرآن بزرگى را كه از مسجد دمشق آورده بودند حاضر كردند و آن را بر سر چهار نيزه كرده و به دست ده نفر از سربازان دادند تا اين قرآن را در جلو آن پانصد قرآن قرار دهند و هدف آنان اين بود كه ما مسلمان هستيم و قرآن بين ما و شما حكم كند كه جنگ كنيم يا صلح
بعضى از لشكريان علىع فريب خورده و او را مجبور كردند كه مالك اشتر را هر چه سريعتر از خط مقدم برگرداند
تاريخ ابنخلدون، ج 2، ص 514 موسوعة المصطفى، ج 3، ص 94 بر امير مؤمنان علىع چه گذشت، ص 210
روز نيمه جمادىالاول سال 38 هجرى محمد بن ابىبكر به شهادت رسيد
در سال 38 هجرى معاويه عمرو عاص را عامل مصر كرد و حضرت علىع نيز محمد بن ابىبكر را عامل مصر قرار داد هر دو كارگزار به طرف مصر حركت كردند تا در مكانى به نام »منشاة« به هم رسيدند و با هم به جنگ پرداختند در حين جنگ لشكر محمد بن ابىبكر وى را رها كردند و محمد بن ابىبكر به تنهايى به يكى از محلههاى مصر رفت و در آنجا مخفى شد؛ اما در نهايت عمرو عاص او را يافت و به شهادت رساند اكنون قبر وى در مصر معروف مىباشد
ابنخلدون، ج 2، ص 522 الكامل فى التاريخ، ج 2، ص 409