بنا بگذارد كه دو ركعت خوانده است، واگر طرف بيشتر شك نماز را باطل نمى كند، مثلا شك كند كه دو ركعت خوانده يا يك ركعت، به هرطرف شك عمل كند نمازش صحيح است.
(980) اگر در يكى از كارهاى نافله شك كند، خواه ركن باشد يا غير ركن، بنابر اظهر مى تواند به شك خود اعتنا نكند، ولى چنانچه محل آن نگذشته، احتياط مستحب در اين است كه آن را بجا آورد واگر محل آن گذشته، به شك خود اعتنا نكند.
(981) اگر در نماز نافله كارى كند كه براى آن سجده سهو واجب مى شود ويا يك سجده يا تشهد را فراموش نمايد، لازم نيست بعد از نماز، سجده‌سهو يا قضاى سجده وتشهد را بجا آورد.
(982) اگر در نماز مستحبى كارى را فراموش كرد، چنانچه محل آن باقى است بنا بر اظهر بايد آن را بجا آورد، ودر اين جهت مثل نماز واجب است. شك هاى صحيح
(983) در نه صورت، اگر در شماره ركعت هاى نماز چهار ركعتى شك كند، بنا بر احتياط بايد فكر نمايد، پس اگر يقين يا گمان به يك طرف شك پيدا كرد، همان طرف را بگيرد ونماز را تمام كند وگرنه به دستورهايى كه گفته مى شود عمل نمايد و آن نه صورت از اين قرار است:
1 - شك بين دو وسه بعد از سر برداشتن از سجده‌دوم بنا بر اظهر، كه بايد بنا بگذارد سه ركعت خوانده ويك ركعت ديگر بخواند ونماز را تمام كند وبعد از نماز [ 194 ] يك ركعت نماز احتياط ايستاده يا دو ركعت نشسته به دستورى كه بعدا گفته مى شود بجا آورد، ولى احتياط در اين است كه يك ركعت ايستاده بخواند.
2 - شك بين دو وچهار بعد از سر برداشتن از سجده‌دوم، كه بايد بنا بگذارد چهار ركعت خوانده ونماز را تمام كند وبعد از نماز دو ركعت نماز احتياط ايستاده بخواند وبعيد نيست استحباب دو سجده‌سهو بعد از نماز احتياط.
3 - شك بين دو وسه وچهار بعد از سر برداشتن از سجده‌دوم، كه بايد بنا را بر چهار بگذارد وبعد از نماز دو ركعت نماز احتياط ايستاده وبعد دو ركعت نشسته بجا آورد، ولى اگر بعد از سجده‌اول يا پيش از سر برداشتن از سجده‌دوم يكى از اين سه شك برايش پيش آيد بايد نماز را رها كند ودوباره بخواند.
4 - شك بين چهار وپنج بعد از سر برداشتن از سجده‌دوم، كه بايد بنا را بر چهار بگذارد ونماز را تمام كند وبعد از نماز دو سجده‌سهو بجا آورد، ولى اگر بعد از ركوع ركعتى كه در آن شك كرده وپيش از سر برداشتن از سجده‌دوم، اين شك براى او پيش آيد، بنا بر احتياط واجب بايد به دستورى كه گفته شد عمل كند ونماز را دوباره هم بخواند.
5 - شك بين سه وچهار، كه در هر جاى نماز باشد، بايد بنا را بر چهار بگذارد و نماز را تمام كند وبعد از نماز يك ركعت نماز احتياط ايستاده يا دو ركعت نشسته بجا آورد.
6 - شك بين چهار وپنج در حال ايستاده قبل از ركوع، كه بايد بنشيند وتشهد بخواند ونماز را سلام دهد ويك ركعت نماز احتياط ايستاده يا دو ركعت نشسته بجا آورد وبنا بر احتياط دو سجده‌سهو نيز انجام دهد.
7 - شك بين سه وپنج در حال ايستاده قبل از ركوع، كه بايد بنشيند وتشهد بخواند ونماز را سلام دهد ودو ركعت نماز احتياط ايستاده بجا آورد وبعيد نيست استحباب دو سجده‌سهو براى آنچه زياد شده است، واگر اين شك بعد از ركوع باشد احوط اين است كه آن ركعت را تمام كند ويك ركعت ديگر هم بخواند وبعد از سلام، نماز را اعاده كند، و هم چنين احتياط اين است كه در شك بين دو وپنج بعد از سر برداشتن از سجده دوم نماز را تمام كند ودوباره آن را بخواند. [ 195 ]
8 - شك بين سه وچهار وپنج در حال ايستاده قبل از ركوع، كه بايد بنشيند و تشهد بخواند وبعد از سلام نماز، دو ركعت نماز احتياط ايستاده وبعد دو ركعت نشسته بجا آورد وسپس دو سجده‌سهو براى كارهاى زيادى كه انجام داده بجا آورد.
9 - شك بين پنج وشش در حال ايستاده، كه بايد بنشيند وتشهد بخواند ونماز را سلام دهد ودو سجده‌سهو بجا آورد.
(984) اگر يكى از شك هاى صحيح براى انسان پيش آيد، نبايد نماز را بشكند وچنانچه نماز را بشكند معصيت كرده است.
(985) اگر يكى از شك هايى كه نماز احتياط براى آنها واجب است در نماز پيش آيد، چنانچه انسان نماز را تمام كند وبدون خواندن نماز احتياط، نماز را از سر بگيرد معصيت كرده است ودر صورتى كه قصد قربت حاصل شود، مثل اين كه بعد از انجام كارى كه نماز را باطل مى كند مشغول نماز شده، نماز دومش صحيح است.
(986) اگر موقعى كه ايستاده، بين سه وچهار يا بين سه وچهار وپنج شك كند ويادش بيايد كه يك سجده يا دو سجده از ركعت پيش بجا نياورده، نمازش بنا بر اظهر باطل است. موارد شكستن نماز
(987) شكستن نماز واجب از روى اختيار حرام است، ولى براى حفظ مال و جلوگيرى از ضرر مالى يا بدنى مانعى ندارد و هم چنين شكستن نماز