جام معرفت

عبد الله جوادی آملی

نسخه متنی -صفحه : 162/ 120
نمايش فراداده

خلقت آسمانها در حين و آنچه در آنها در چه مدت بوده است؟

آيه (إنّ ربّكم الله الذي خلق السموات والأرض في ستة أيام)[1] گذشته از معناي شش روز، سؤالهايي را تداعي مي‌كند كه به برخي از آنها اشاره مي‌شود:

الف: آيا منظور خصوص آسمانها و زمين است يا اعم از آنچه در بين آنهاست؟

ب: در اين صورت كه مقصود اعم از آسمانها و زمين و آنچه در بين آنهاست باشد، آسمانها در چند روز خلق شده، زمين در چند روز آفريده شده، و آنچه بين آسمانها و زمين واقع است در چند روز خلق شده است؟ پاسخ اين پرسشها را مي‌توان از انضمام ساير آيات خلقت نظام كيهاني به آيه مزبور و با بررسي منطوق، مفهوم، مسكوت و محذوف استنباط كرد؛ زيرا آنچه به پرسش اول پاسخ مي‌دهد اين است كه موجودهاي بين آسمان و زمين مشمول و مندرج است در آيه اول كه به منزله متن است و از اين رو در برخي آيات ذكر شده است؛ مانند: (الذي خلق السموات والأرض وما بينهما في ستة أيام)[2] و آنچه به سؤال دوم جواب مي‌دهد اين است كه آفرينش آسمانها در دو روز انجام شد: (ثم استوي إلي السماء وهي دخانٌ فقال لها وللأرض ائتيا طوعاً أو كرهاً قالتا أتينا طائعين * فقضـيهنّ سبع سموات في يومين...) [3] ، و آنچه به پرسش سوم پاسخ مي‌دهد اين است كه خلقت زمين در دو روز واقع شد: (قل أئنّكم لتكفرون بالذي خلق الأرض في يومين وتجعلون له أنداداً ذلك ربّ العالمين)[4]، و اما آنچه به سؤال چهارم جواب مي‌دهد اين است كه آفرينش آنچه در بين آسمانها و زمين قرار دارد در دو روز واقع شد و اين پيام را از جمع‌بندي نهايي و كسر چهار روز ياد شده از مجموع شش روز مي‌توان استظهار كرد.

مأخذ: تسنيم، ج 1، ص 125.

[1] ـ سوره اعراف، آيه 54.

[2] ـ سوره فرقان، آيه 59.

[3] ـ سوره فصلت، آيات 12 ـ 11.

[4] ـ سوره فصلت، آيه 9.