ـ عجز برهان عقلي از ادراك حُسنِ جهاد

و بعد از اينكه فرمود: انبيا چيزي نشان و ياد شما مي‌‌دهند كه شما از پيش خود ياد نمي‌گيريد؛ آن‌ گاه نمونه‌هايي از اين ذكر كرد: مثلاً در جريان جهاد و دفاع ـ سوره «بقره» آيه 216 ـ فرمود: (كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَكُمْ وَعَسَي أَن تَكْرَهُوا شَيْئاً وَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَعَسَي أَن تُحِبُّوا شَيْئاً وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْ وَاللّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ)؛ اين گوشه‌اي از آن كبراي كلّي است. فرمود: جنگ و جهاد عليه كفر سخت است و شما شايد نپذيريد اين سختي را، امّا نمي‌دانيد كه براي شما خوب است. انسان نمي‌داند كه جهاد براي او خوب است. اينها چيزي است كه عقل نمي‌فهمد لذا دنياي منهاي دين، وقتي فشار آوردند صلح را مثل جنگ مي‌پذيرند. هم آن را تحميلي و هم اين را تحميلي مي‌پذيرند، اين دين است كه مي‌گويد اين جهاد براي شما خوب است، ننگ را تحمل نكنيد. فرمود: شما نمي‌دانيد؛ اين چيزها را وحي به انسان مي‌گويد. نمونه‌هاي آن كبراي كلي را در اين‌ گونه مسائل مي‌گويد، مي‌فرمايد به اينكه (وَعَسَي أَن تُحِبُّوا شَيْئاً وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْ وَاللّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ)13 . در موارد ديگر مشابه اين را ذكر مي‌كند.

پيامبر مزكّي انسانها

در جريان تزكيه كه فرمود: (وَيُزَكِّيهِمْ) نمونه‌هاي اين تزكيه را هم ذكر مي‌كند كه اين تزكيه، هم مي‌تواند راجع به مسائل اخلاقي باشد، هم تصرف باطني كه بحثش علي حده است و خواهد آمد.