بعد از آخرين عقل طولي، عقول عَرْضِي را درست كردند و گفتند: براي هر دسته از موجودات، رب النوعي وجود دارد.
مرحوم علامه طباطبايي، مُثُل افلاطوني را قبول نمي‌كند؛ ولي صاحب اسفار آن را مي‌پذيرد. عقول عشره را نيز مرحوم علامه طباطبايي پذيرفته و آقاي مصباح رد نموده است.
اين است كه اگر عقل موجودات را ساخته باشد، با قانون لزوم سنخيت بين علت و معلول، كه خودشان مطرح نموده‌اند، سازگار نيست. عقل نه با ماده سنخيت دارد و نه با خدا كه قائم بالذات است.
ربط بين حادث و قديم است. ارسطوئيان با قديم دانستن افلاك، ربط را درست مينمايند؛ ولي قديم بودن افلاك به ديد عقلي و علمي امروز، پذيرفتني نيست.
1 - مرحوم علامه سيد محمد حسين طباطبايي، مؤلف كتابهاي بداية الحكمة و نهاية الحكمة كه از كتب درسي حوزه علمية است. او از اساتيد محبوب فلسفه قديم (ارسطوئي و افلاطوني است) . مرحوم علامه طباطبائي حاشيه و تعليقاتي بر كتاب اسفار دارد. دو كتاب فوق الذكر ايشان، خلاصهاي از قسمتهائي از اسفار است. پس از پيروزي انقلاب و تشكيل جمهوري اسلامي از طرف مديران حوزه كه بعضا از شاگردان ايشان بودند، اين دو كتاب، جزء كتب درسي حوزه، قرار گرفت. 2 - جلد سوم اسفار، فصل مربوط به ربط حادث به قديم. 3 - علوم تجربي معاصر، اثبات كرده كه تمام كرات و افلاك، حادث زمانياند و چند ميليارد سال قبل به وجود آمدهاند.