(لا يَزالُ الدّينُ قائِما ما قامَتِ الْكَعْبَةُ)(59)

تا كعبه پابرجاست ، دين هم استوار است .

چگونگى وجوب حجّ

حـجّ از نـظر شرع ، در تمام عمر فقط يك مرتبه واجب مى شود و وجوبش در صورت تحقق شـرايـط آن ، فـورى اسـت ، بـه ايـن معنى كه بايد در اوّلين سالِ استطاعت به رفتن حج اقـدام كـنـد و تـاءخـيـر آن جـايـز نـيـسـت و چـنـانـچـه در سال اوّل تركش كند، بايد در سال دوم اقدام نمايد و همچنين ... . (ت ، ج 2، ص 370، م 1)

اگـر در سـال اولى كه مستطيع شده ، حج نكند و بعد به واسطه پيرى يا مرض و ناتوانى نتواند حج بـه جـا آورد و نـاامـيـد بـاشـد از ايـنـكه بعد خودش حج كند، بايد ديگرى را از طرف خود بـفـرسـتـد، بـلكـه اگـر در سـال اولى كـه بـقـدر رفـتـن حـج مـال پـيـدا كرده ، به واسطه پيرى يا مرض يا ناتوانى نتواند حج كند، احتياط مستحب آن است كه كسى را از طرف خود بفرستد كه حج نمايد.(م 2048)

شرايط وجوب حج

1 ـ بلوغ

2 ـ عقل

3 ـ آزاد بودن

4 ـ به واسطه رفتن به حج مجبورنشود كار حرامى را كه اهميت ترك آن درشرع از حج بيشتر است انجام دهد، يا عمل واجبى را كه از حج مهمتر است ترك كند.

5 ـ مستطيع بودن (م 2036)

توضيح

1 ـ حـج ، بـر بـچـه هـر چـنـد نـزديك بلوغ باشد، واجب نيست ؛ البته اگر بچه مميز حج نمايد صحيح است ، لكن از حجة الاسلام كفايت نمى كند گرچه همه شرايط را غير از بلوغ دارا باشد.(ت ، ج 1، ص 371)

2 ـ مستطيع بودن به چند چيز است :

اوّل

توشه راه و چيزهايى را كه بر حسب حالش در سفر به آن محتاج است و در كتابهاى مـفـصـّل گـفـتـه شـده دارا باشد، و نيز مركب سوارى يا مالى كه بتواند آنها را تهيه كند داشته باشد.

دوم

سـلامت مزاج و توانايى آن را داشته باشد كه بتواند به مكه رفته و حج را به جا آورد.

سـوم

در راه مـانـعـى از رفتن نباشد و اگر راه بسته باشد، يا انسان بترسد كه در راه جان يا آبروى او از بين برود، يا مال او را ببرند، حج بر او واجب نيست ، ولى اگر از راه ديگرى بتواند برود، اگر چه دورتر باشد در صورتى كه مشقت نداشته باشد و خيلى غيرمتعارف نباشد، بايد از آن راه برود.

چهارم

بقدر به جا آوردن اعمال حج وقت داشته باشد.

پـنـجـم

مـخـارج كـسـانـى را كـه خـرجـى آنـان بـر او واجـب اسـت مـثـل زن و بـچـه و مـخـارج كـسـانـى را كه مردم خرجى دادن به آنها را لازم مى دانند داشته باشد.

ششم

بعد از برگشتن ، كسب ، يا زراعت ، يا عايدى ملك و يا راه ديگرى براى معاش خود داشته باشد كه مجبور نشود به زحمت زندگى كند.(م 2036)

3 ـ كـسـى كـه بـدون خـانـه مـلكـى رفع احتياجش نمى شود، وقتى حج بر او واجب است كه پول خانه را هم داشته باشد.(م 2037)

پاسخ به چند سؤ ال

سـؤ ال 1 ـ شـخـصـى بـه انـدازه رفـتـن بـه حـج و بـرگـشـت از آن پـول دارد، ولى مـنـزل شـخـصـى نـدارد و احـتـيـاج بـه منزل نيز دارد، آيا منزل خريدن مقدم است يا به مكه رفتن ؟ جـواب ـ اگـر احـتـيـاج بـه منزل ملكى دارد، در منزل صرف كند و در فرض مذكور مستطيع نيست . (اس ، ج 1، ص 434)

سؤ ال 2 ـ افرادى كه مستطيع هستند و ازدواج نكرده اند، حج را مقدم بدارند يا ازدواج را ؟ جواب ـ اگر نيازى به ازدواج دارند در صورتى مستطيع هستند كه علاوه بر مصارف حج ، مخارج ازدواج را هم