اين جهالت و ناآگاهى آدمى از وجود خويش كه دكتر الكسيس كارل در نيمه ء قرن بيستم از آن ياد ميكند بيشك در دورانهاى پيش از اين قرن كه هنوز اينهمه كوششها در راه دانش و معرفت انجام نميگرفته و حتى بحث درباره ء انسان و دانشهاى انسانى وجود نداشته بسى عميق تر و همه گيرتر بوده است .
در آينده نيز هر چه رشته هاى بحث درباره ء انسان متنوع تر شود و كوششهاى بيشترىدر اين راه مبذول گردد باز از يكسو بر اثر پيچيدگى و ابهام اصل اين موضوع و از سوى ديگر بر اثر وضع خاص دستگاه فكر و اداراك ما قسمتهائى از جهالت آدمى درباره ء خودش همچنان باقى خواهد ماند .
اين جهالت مستلزم آن است كه آدمى همه وقت پناهنده به خدا و مدد خواه از لطف وى باشد و برنامه ء خدا را كه از دانش و حكمت سرچشمه گرفته رهنماى خويش قرار دهد .
به فتوحات عقل و علم در جهان ماده مغرور نگردد و بر ابتكار و سازندگى مادى هر چند خارق العاده و درخشان فريفته نشود .
غرور پيروزى او را بر آن ندارد كه تحقيقات مادى خود را بر دنياى موجودات زنده