خصلت و صفت ويژه ء ديگر انسان پيچيدگى و ابهام است .
انسان موجودى است اسرار آميز و مبهم چه در ساختمان عضوى و بدنى و چه در ساختمان روحى و عقلى و چهدر نيروهاى گوناگونى كه در وجود او نهفته و مضمر است و تا كنون بجز ظواهرى كم عمق از آنها فهميده نشده و حقيقت و كيفيت ارتباط آنها با يكديگر درك نگشته است ..
اين ابهام تنها در مجموع و رويهمرفته ء وجود آدمى نيست بلكه در هر يك از سلولهاى زنده ء بيشمارى كه جسم او را تشكيل مى دهند نيز همين ابهام و پيچيدگى موجوداست .
تا كنون هيچكس نتوانسته رمز تكوين سلول را دريابد : گو آنكه عناصر تشكيل دهنده ء سلول را كشف كرده باشند ولى عنصر حيات كه در آن موجود است تا كنون همچنان مجهول و ناشناخته باقى است و گويا كه هرگز هم شناخته نشود .
و بفرض كه اين راز آشكار شود بجز يك گام كوتاه در راه دور و دراز شناخت سلول زنده نخواهد بود ..
اين سلول مانند يك موجود عاقل و با شعور همه ء وظايف خود را پيشاپيش ميداند نقش خود را در برابر ديگر سلول ها درك ميكند و با دقت و مهارتى كه حتى عقل انسان از آن برخوردار نيست در راه انجام نقش خويش گام برميدارد و وظيفه ء خود را بى كم و كاست انجام مى دهد .