اسلام و کثرت گرایی دینی

خدا در جهنم خالد باشد.(1) درباره اين مسأله كه آيا كافران براي اعمال نيكشان پاداش مي گيرند يا خير، اختلاف نظر وجود دارد.

برخي معتقدند كه براي كافر مقصر، هيچ پاداشي وجود ندارد. برخي ديگر تخفيف در عذاب الهي را پاداش او مي دانند.(2) از سوي ديگر، از زمان شيخ مفيد، متكلمان به طور كلي اعتقاد داشتند اگر کسي داراي اعتقادات شيعي درست بود در عذاب الهي مخلد نخواهد بود.(3) در نتيجه، مفهوم پاداش و كيفر الهي كاملاً به عقيده شخصي بستگي دارد. ولي اين تصور باطل ريشه در قرآن و احاديث ندارد. طرفداران اين عقيده ادعا مي کنند كه از برهان عقلي مي توان به اين نتيجه رسيد در حالي كه برهان آنها قانع كننده نيست. از نظر آنها گناهكاراني كه داراي اعتقاد درست هستند، بايد به خاطر همان اعتقاد پاداش بگيرند (درست اعتقادي را با ايمان اشتباه گرفته اند). از نظر آنها اگر پاداش قبل از عذاب الهي باشد، ضايع مي شود ولي اگر بعد از آن باشد، عذاب الهي نمي تواند جاودانه باشد.(4) ولي خداوند مي توانست كاري كند كه گناهكار فراموش كند كه عذاب هميشگي در طول مدتي كه او پاداش مي گيرد مي آيد و يا اينکه خدا مي توانست به نوبت يك سال كيفر و يك سال پاداش دهد و بدين طريق، هر دو ابدي بشود، و يا آنكه

1 - نك: شيخ صدوق، الاعتقادات في دين الاماميه، ترجمه آصف فيضي، قم، محقق، 1412، ص 45 و نيز در :A Shi'ite C eed Teh an: WOFIS. 1982 . 63 - 64 .

2 - نك: آيت الله ابوالحسن شعراني، شرح تجريد الاعتقادات، تهران: كتاب فروشي اسلاميه، 1991، ص 577 و صفحات بعدي.

3 - نك:Ma tin J.McDe mott The Theology of al- shaikh al- mufid Bei ut: Da el-Mach eq 1986 ch.X.

4 - نك: علامه حلي: كشف المراد، قم: موسسه النشر الاسلامي، بي تا، ص 411 - 415 .