اسوه های قرآنی و شیوه های تبلیغی آنان

يكى ديگر از نويسندگان در اين زمينه چنين اظهار نظر مى‏كند:

پيامبر هيچ شيوه و اسلوبى را در بيان دعوت وانگذاشت، بلكه در سخنان، نامه‏ها، تعليمات، پندها، خطبه‏ها و نيز دروس نظامى، روش‏هاى تشويق و هشدار و بشارت را همراه با آسانگيرى و به دور از ايجاد نفرت اتخاذ مى‏نمود.(18)

و از همين روست كه در اين پژوهش نزديك به پنجاه شيوه مستقل از منظومه تبليغى پيامبر اكرم(ص) استخراج و برداشت نموده‏ايم و از سيره دعوت ساير اسوه‏هاى قرآن در مجموع به حدود 240 شيوه رسيده‏ايم.

بنابراين، گذرى و نظرى در دامنه و تعداد شيوه‏هاى برداشت شده الگوهاى قرآنى در همين تحقيق نشان از تنوع بى نظير روش‏هاى تبليغ قرآنى دارد. در پايان به اين نكته بايستى توجه داشت كه اسلوب‏ها و روش‏هاى ذكر شده در قرآن، تنها برگزيده‏ها و نمونه‏هايى از مؤثرترين و بهترين شيوه‏هاى انبيا و اولياست.

چه، قرآن در صدد روايت كامل روش‏هاى هدايتى ايشان و حكايت جامع سيره تبليغى هر يك نبوده است. به عبارت ديگر، همان‏گونه كه در نقل قصص، هدف قرآن عبرت آموزى است، در نقل و اشاره به شيوه‏هاى دعوت نيز، هدف آيات قرآن بيان اهميت تبليغ دين و آموزش اتخاذ شيوه‏هاى متنوع و چگونگى برخورد تبليغى با شرايط گوناگون است كه از مطالعه مجموع دعوت‏هاى قرآنى برمى‏آيد.

1 - محمدحسين فضل الله، اسلوب الدعوة فى القرآن، ص‏86.

2 - انبياء (21) آيه 22.

3 - لقمان (31) آيه 13.

4 - عبدالله جوادى آملى، زن در آينه جمال و جلال، ص‏199.

5 - همان، ص‏200.

6 - احزاب (33) آيه 21.

7 - ممتحنه (60) آيه 4.

8 - بقره (2) آيه 247.

9 - مريم (19) آيه 56.

10 - آل عمران (3) آيه 42.

11 - عبداللّه جوادى آمدى، زن در آينه جمال و جلال، ص‏125.

12 - كهف (18) آيه 13.

13 - شعراء (26) آيه 50.

14 - بروج (85) آيه 8.

15 - دهر (76) آيه 5.

16 - يوسف القرضاوى، ثقافةالداعيه، ص‏29 - 30.

17 - ابن هشام، السيرة النبويه، ج 2، تحقيق محمد محيى الدين عبدالحميد، ص‏31 - 32.

18 - محمد عجاج الخطيب، اضواء على الأعلام فى صدرالاسلام، ص‏20.