استفاده مطلوب از زمان و فرصتهاى پيش آمده در تبليغ، در حصول نتايج مورد انتظار، نقش اساسى ايفا مىكند. آگاهى به زمان يا وقتشناسى مىتواند بيشترين كمك را به تسريع و تسهيل فرايند دعوت عطا كند. در اين راستا، مرحلهبندى و تعيين موعد و مدت هر يك از مراحل يا اقدامهاى تبليغى، خود باعث بهرهبردارى بهتر از فرصتها خواهد گرديد.
رسولخدا(ص) به عنوان بزرگترين اسوه الهى و مبلّغ ربانى، همواره در صدد يافتن لحظهها، فرصتها و موقعيتهاى مناسب براى دعوت بود و با برنامهريزى، درايت و نصيحت كامل، از كوچكترين فرصت، بزرگترين سود را مىبرد.
مهمترين شيوه در اين محور، تعيين زمان دقيق فعاليتهاى تبليغى بر اساس محاسبه شرايط و امكانات موجود است. پيامبر(ص) با الهام از آيات الهى، تبليغ بى وقفه دين را باترتيب زمانى منطقى آغاز نمود و استمرار بخشيد. در مورد مراحل اصلى دعوت پيامبر، ميان سيرهنويسان اندكى اختلاف نظر وجود دارد؛ گروهى مثل طبرى و ابن هشام همان دومرحله مشهور دعوت نهانى و آشكار مكه را مطرح مىكنند و گروهى نظير يعقوبى به سهمرحله معتقدند؛ يعنى مرحله انذار خويشاوندان را پيش از دعوت علنى، مرحلهاى جدا دانستهاند(1)، كه با توجه به نزول دو آيه جداگانه در باب دعوت عشيره و دعوت همگانى و اقدام مجزاى رسولخدا(ص) براى هر يك، نظريه دوم صحيحتر به نظر مىرسد.
بنابراين مراحل اصلى دعوت پيامبر بهويژه در مكه عبارتند از: