بعدها هم اين كار بوده است منتها ديگران چون چنين قدرت و توانايى را نداشته اند ديگر چيزى به نام خطبه و خطابه از آنها باقى نمانده است كه قابل توجه باشد . در دوره ابوبكر نماز جمعه اقامه مى شد و همچنين در دوره عمر .

از جمله خصوصيات خلافت عثمان اين است كه شايد دو سه روز بود كه خليفه شده بود روز جمعه پيش آمد . بالاى منبر رفت . چشمش كه به جمعيت افتاد زبانش بند آمد . نتوانست سخنى بگويد و پايين آمد .

وقتى پايين آمد اين جمله را گفت :

" انتم الى امام عادل احوج منكم الى امام خطيب " ( 1)

شما به يك پيشواى عادل بيشتر احتياج داريد تا به يك پيشواى سخنور . مروان حكم گفت :

اگر همين دو كلمه را بالاى منبر گفته بودى خيلى خطيب خوبى بودى يعنى خوب بود همين دو كلمه را بالاى منبر مى گفتى چرا پايين گفتى ؟

البته او نه عادل بود و نه خطيب ادعايى بود كه مى كرد .

ديگر خصوصيات نماز جمعه

امام براى ايراد خطبه هاى نماز جمعه كه دو خطبه است با يك زى خاصى براى خطبه خواندن مى رود زيى كه جمع ميان حالت نمازگزار و حالت جهادكننده است . امام عصا و يا شمشير خود را به دست مى گيرد و دامنها را بالا مى زند و مى رود بالاى منبر مى ايستد و در زى يك مجاهد خطبه مى خواند .

امام جمعه در خطبه براى مردم چه بايد بگويد ؟

1. شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 13 ص . 13