اين برايتان خير و مصلحت است اگر بدانيد و بفهميد. مراد از ( " تعلمون " ) در اينجا[ علم به] شىء خاصى نيست بلكه چيزى است كه ما از آن به " رشد " تعبير مى كنيم :

اگر مردم عالم و رشيدى باشيد اگر فهم داشته باشيد .

( " فاذا قضيت الصلاه فانتشروا فى الارض و ابتغوا من فضل الله و اذكروا الله كثيرا لعلكم تفلحون " )

هرگاه كه نماز به پايان مى رسد در زمين پخش شويد . اين امر[ به پراكنده شدن] را اصطلاحا " امر عقيب حظر " مى گويند . اگر حظر و منعى باشد و بعد از منع امرى برسد علامت رخصت است نه دلالت بر وجوب مى كند و نه دلالت بر استحباب .

( " فانتشروا فى الارض " ) يعنى مانعى نيست اگر خواستيد متفرق شويد نمازتان كه تمام شد اگر مى خواهيد همان جا بمانيد و مشغول ذكر خدا شويد و يا اگر ميلتان بود متفرق شويد . ( " و ابتغوا من فضل الله " ) و از فضل الهى بجوييد يعنى مشغول كار و كسب شويد . " فضل " زياده و منفعت است .

ولى ( " واذكروا الله كثيرا لعلكم تفلحون " ) خدا را زياد ياد كنيد باشد كه رستگار شويد در حالى كه مشغول كسب و كار هستيد زياد در ياد خدا باشيد و از خدا غافل نشويد .

لغزش بعضى از مسلمين

در يكى از نمازهاى جمعه خطا و لغزشى از مسلمين صادر شد كه قرآن كريم از آن لغزش در اينجا ياد مى كند و آن را مورد ملامت قرار مى دهد .

نوشته اند سالى بود كه در مدينه مجاعه و قحطى بود ارزاق كمياب بود و از خارج وارد مى كردند . مردى بود به نام دحيه كلبى كه در آن وقت هنوز اسلام اختيار نكرده بود . او معمولا از شام و جاهاى ديگر اجناسى از ارزاق و غير ارزاق مىآورد .

وقتى همراه اجناس وارد مى شد خود او و يا از اهل مدينه طبل و ساز مى زدند و كارهاى لهوى انجام مى دادند تا مردم را بيشتر جمع كنند . روزى پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله ايستاده بودند و مشغول ايراد خطبه هاى جمعه بودند .