انتظار بشر از دین

زيرا با ويراني مراکز مذهب، جامعه به تباهي و تيرگي مي گرايد: و لولا دفع الله النّاس بعضهم ببعض لهدّمت صوامع و بِيع و صلواتٌ و مساجد يذکر فيها اسم الله کثيراً؛ 1 اگر خدا بعضي از مردم را با بعضي ديگر دفع نمي کرد، صومعه ها و کليساها و کنيسه ها و مساجدي که نام خدا زياد در آن برده مي شود، سخت ويران مي شد.

پس، خداي سبحان انبيا را اعزام مي کند و به آن ها دستور مي دهد که از مراکز مذهب دفاع کنند؛ و گرنه زمين تباه خواهد شد: و لولا دفع الله النّاس بعضهم ببعض لفسدت الارض؛ 2 اگر خداوند، بعضي مردم را با بعضي دفع نمي کرد، قطعاً زمين تباه مي گرديد.

ج : در جريان حکومتي که پيامبر گرامي اسلام در مدينه تشکيل داد، خدا به آن حضرت صلي الله عليه و اله وسلّم دستور داد که چگونه اصحاب خود را جذب کند؛ چگونه منافقين را که در صدد متفرق کردن مردمند، معرفي کند و برنامه هاي آن ها را بازگو نمايد. درباره جذب افراد مي فرمايد: مهم ترين عاملي که باعث جذب و کشش مردمي است، حسن خلق و نرم رفتاري رهبر است: فبما رحمة من الله لنت لهم و لو کنت فظّاً غليظ القلب لا نفضُّوا من حولک؛ 3 چون رحمت الهي شامل حال تو شده، نسبت به مردمان چهره مردمي داري؛ نسبت به آن ها رؤوف و مهرباني و غليظ و خشن و خودکامه نيستي؛ اگر چنين بودي مردم از اطراف تو پراکنده مي شدند.

در قبال اين عامل موفقيت پيامبر اکرم صلي الله عليه و اله و سلّم از توطئه منافقين پرده برمي دارد:

يقولون لا تنفقوا علي من عند رسول الله حتي ينفضّوا؛ 4 منافقان در صدر اسلام

1. سوره حج، آيه 40.

2. سوره بقره، آيه 251.

3. سوره آل عمران، آيه 159.

4. سوره منافقون، آيه 7.