حقيقت امر همين است، و حجابها همين امور است، و راه نيز پاك كردن خود از همه، و دور ساختن همه از خود، و با طهارت وانقطاع از همه به ذكر و طلب جناب او پرداختن، و به سلوك باطنى به موطن شهود شتافتن.
در اينجا به اين بيان از حضرت مولى الموحدين اميرالمؤمنين صلوات الله و سلامه عليه دقت مىكنيم كه مىفرمايد:
«العارف من عرف نفسه فأعتقها و نزّهها عن كل ما يبعدها» (غرر و درر آمدى).
يعنى «عارف كسى است كه «خود» را بشناسد، سپس «خود» را آزاد و پاك بگرداند از همه آنچه او را دور مىسازد».
بيان بسيار عميق است، وحقايق و اسرار در آن نهفته است. هر چه مىتوانيد در اين بيان، و در تعابير مخصوص آن دقت كنيد. اصحاب سير در نفس را تعمق در اين بيان كاملا لازم است.
توجه به اين معنا هم لازم است كه بايد اميدوار بود، و يأس و ترديد، و سوء ظن را كنار گذاشت، كه اينها همه موانع راه است. جناب او تفضل نموده، بنده نوازى كرده، و به جوار خود دعوت فرموده است.
مگر نمىخوانى كه فرمودهاست:
«و اذا سئلك عبادى عنى فانى قريب أجيب دعوة الداع اذا دعان...» [1] در لحن بيان، تركيب كلام، و تعبيرات و اشارات اين كريمه مباركه هر چه مىتوانى دقت كن. ببين چه مىفرمايد، و چگونه مىفرمايد، و چه اشارتها براى دردمندان دارد؟ و بخوان اين آيه شريفه را كه مىفرمايد:
«... فاستغفر وه ثم تو بوا اليه ان ربى قريب مجيب» [2] يعنى «... پس، از او طلب مغفرت كنيد، سپس به سوى او برگرديد، كه پروردگار من نزديك است و اجابت كننده».
در لحن آيه خوب دقت كن، و اشارتهاى آن را درياب.
در هر دو مورد، علاوه براينكه نزديك بودن حضرت حق گوشزد شده است، به اجابت بندگان دردمند، و طالبان صادق، به صورت بسيار لطيف و اميدوار كنندهاى اشاره رفته است.
هر دو آيه مىگويد، جناب او را بسيار نزديك و با خود بدانيد كه بسيار نزديك است و با شماست، و درد دل خويش را با اميد به فضل او با او در ميان بگذاريد و نااميدى به خود راه ندهيد كه او اجابت كننده است.
[1]. سوره بقره، آيه 186. [2]. سوره هود، آيه 61.