دوم عقل انسان است كه روز جزا در توزين عمل نيك و بد مردم اثر مى گذارد.
((قلت لابى عبدالله عليه السلام فلان من عبادته و دينه و فضله كذا فقال : كيف عقله قلت لاادرى فقال :
ان الثواب على قدر العقل )).
سومين عاملى كه روز جزاء در توزين حسنات مردم مؤ ثر است وزن و قدر عمل را بالا مى برد بعد علمى است عبادت قليلى را كه عالم انجام مى دهد در پيشگاه الهى از عبادت بسيار عباد و زهاد غير عالم وزين تر و در ميزان عمل سنگين تر است و اين مطلب در خلال روايات بخوبى مشهود است .(87) عن ابى عبدالله عليه السلام قال : ((ركعة يصليها الفقيه افضل من سبعين الف ركعة يصليها العابد)).
امام صادق عليه السلام فرمود: يك ركعت نمازى كه فقيه عالم بجا مى آورد افضل و برتر از هفتاد هزار ركعت نماز عابد است .(88)