روى اين بيان, عظمت گفتار اميرمؤمنان كه در خصوص صبر و استقامت ايراد فرموده اند روشن مى گردد, وى مى فرمايد: يكى از صفات برجسته انسانى, صبر و استقامت است. ايمان بى صبر و استقامت بسان تن بى سر است كه به صورت يك لاشه غير مفيد در مى آيد. اينك عين جمله اى را كه آن حضرت بيان كرده است:
(وعَلَيْكُمْ بِالصَّبْرِ فَإنَّ الصَّبْرَ مِنَ الإيمانِ كَالرَّأسِ مِنَ الجَسَدِ وَلا خَيْرَ فِى جَسَدٍ لارَأسَ مَعَه, وَلا فِى إيمانٍ لاصَبْرَ مَعَهُ)(1). راستى صبر و استقامت, رمز موفقيت و اساس ترقى و تكامل و شالوده نيل به هدف است, مثلاً سرباز بى استقامت در جبهه جنگ, خود را تسليم دشمن مى كند و سلاح و سنگر را در اختيار دشمن مى گذارد.
هر فرد با ايمانى مى تواند در سايه شكيبايى و استقامت, فرايض الهى را كه بى رنج و مشقت نيست, انجام دهد و از معاصى و گناهان چشم بپوشد. عظمت و عزت و ترقى و تعالى از آن مخترع و مهندسى است كه با نيروى استقامت پنجه جهل و نادانى را بشكند. فتح و پيروزى براى آن ارتشى است كه به نيروى استقامت مجهز باشد و هكذا….
قرآن مى گويد: بيست سرباز با صبر و استقامت بر دويست تن غالب و پيروز مى گردد (إنْ يَكُنْ مِنكُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ)(1).
قرآن مجيد مى فرمايد: درجات روز باز پسين در سايه صبر, نصيب افراد مى گردد:
(سَلامٌ عَلَيْكُمْ بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ)(1) يعنى سلام بر شما اى بهشتيان كه بر اثر صبر و كوشش و بردبارى و استقامت در اقامه واجبات و ترك محرمات به اين مقامات نايل شده ايد.
مرزبانى و حفظ مرزهاى اسلام كه يكى از وظايف بزرگ ارتش اسلام است, بدون صبر و استقامت امكان پذير نيست; از اين نظر در قرآن, صبر و مرزبانى در يك جا ذكر شده است:
(يَا أيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ(1) اى كسانى كه ايمان آورده ايد, صبر كنيد و ايستادگى ورزيد و مرزها را نگهبانى كنيد)
در قرآن, صبر و استقامت, متجاوز از صد مرتبه وارد شده و آثار مخصوصى براى آن بيان شده است. هدف بيشتر آيه ها اين است كه در سايه صبر و استقامت, مردان و زنان مى توانند مشكلات را از هم بگشايند; از اين جهت, لقمان به فرزند خود گفت:
(واصْبِرْ عَلَي§ مَا أَصابَكَ إنَّ ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الأُمُورِ) در برابر سختى ها بردبار باش, اين كار از سفارشهاى موكد است.