به باور سيد حسن صدر ، نخستين کسي که درباره جنگها کتاب نگاشته ، عبيدالله بن ابي رافع کاتب علي ( ع ) بوده است . کتاب ابن ابي رافع « تسمية من شهد من الصحابه مع اميرالمؤمنين علي بن ابيطالب ( ع )... الجمل و صفين و النهروان » نام داشت . (51)
گزارشي از اين کتاب ، در شرح الاخبار قاضي نعمان مصري آمده (52)و ابن اثير در اسد الغابه از آن بهر برده است . (53) با توجه به اين که ابان بن عثمان در هنگام جنگ جمل ، شانزده سال داشته (54)عبيدالله را مي توان نخستين نويسنده در باب جنگها دانست ، گر چه امکان دارد ، نخستين نويسنده در باب مغازي نبوي ابان باشد .
معناي ديگر سيره بيان شرح حال بزرگان است . اين معني ، از دو معناي پيشين ، گسترده تر است و اکنون رواج دارد .
حاجي خليفه درباره علم سيره مي نويسد :
« علم سِيَر در برگيرنده چند فن و بخش است : اسماء پيامبر ، ويژگيها ، فضائل ، جنگها ، تولد و بعثت آن حضرت .» (55)
سيره ابن هشام ، سيره حلبي ، سيره ابن کثير و ... در بردارنده سرگذشت و رفتار پيامبرند . چون هدف از اين گونه سيره نگاريها ، پيروي و الگوگيري است ديدگاههاي عقيدتي افراد نيز ، ارائه مي شود .