السلام)به آنها ملحق گردد .
و اين مرتبه از قبولى و كمال در اين مرتبه از خلوص حاصل مى شود ، كه غرض و نيّت بنده محض اين امر ، يعنى صله با حضرت رسول (صلى الله عليه وآله)و ائمّه معصومين (عليهم السلام)باشد ، يا سرور آنها يا نصرت و يارى آنها يا اداء حقّ واجب از مودّت آنها ، يا اداء حقّ عظيم در شكر ولى نعمت بودن آنها ، يا رغم انف و مخذوليّت دشمنان آنها ، يا رأفت و رحمت و رقّت بر مقام مظلوميت آنها و امثال اينها باشد.
در واقع همه آن خصوصيّات و كيفيّات; برگشت به اعتصام و تمسّك به حبل الله و تعظيم شعائر الله و توجّه به سوى ابواب الله و مَشْى فى سبيل الله و سلوك فى صراط الله و دعوت به اسماء الحسنى الهيّه دارد ، و نتيجه همه اينها كمال خلوص در توحيد و ايمان و اسلام و ايقان و عرفان است.
و از جمله لوازم و علائم اين دو مرتبه از خلوص ــ خصوصاً مرتبه دوّم ــ اين است كه زائر در زيارت آنحضرت (عليه السلام) با حال اشتياق باشد ، چنانچه در اخبار به آن تصريح شده است ، و از لوازم اين حال اشتياق چند امر است:
اوّل : آنكه انفاق مال در امر زيارت و سفر آن و در هر عنوانى كه تعلّق به آن دارد; بر او گوارا و سهل باشد .
دوّم: آنكه بر او دورى از وطن و اهل و اولاد گوارا باشد ، و خيال و حبّ آنها مانع از رفتن يا اقامت زياد او در حرم انور نشود .
سوّم: آنكه آنچه در سفر زيارت است از سرما و گرما و خوف; و ساير سختيهائى كه بر او وارد مى شود; موجب پشيمانى او نشود ، و موجب ضعف يقين در امر زيارت آنحضرت (عليه السلام) نشود ، و در مضمون بعضى از اخبار چنين است كه هرگاه خداوند در حقّ بنده اى اراده خير بنمايد; در قلب او اشتياق زيارت حضرت ابى عبدالله الحسين (عليه السلام) را قرار مى دهد.( [38] )
در بيان بعضى از آداب و شرايط مهمّه است كه بعد از تحقّق خلوص نيّت; اثر زيادى در كمال زيارت و در ترتّب ثوابهاى عظيم و مراتب جليل دارد ، و آن شرايط چند امر است كه در احاديث به آنها تصريح و بيان گرديده است .
اوّل: زائر بايد در هنگام رفت و آمد با تواضع و خضوع و خشوع باشد ، خصوصاً هنگام نزديك شدن به حرم انور ، و به هيئت تكبّر و تجبّر و با لباس اهل كبر و نخوت نباشد ، و به اين امر در روايات و اخبار تأكيد زيادى شده است .( [39] ) دوّم : از هر كار لغوى چه زبانى و چه عملى احتراز نمايد ، و اين شرط هم مختص به همان حرم انور نيست ، بلكه در همه حالات سفر رعايت آن لازم و مهمّ است ، گرچه در آن مقام رفيع تأكيدش زيادتر است.
سوّم : ذكر خداى را بسيار نمايد ، و صلوات بر اهل بيت (عليهم السلام) بفرستد و اين شرط هم به همه حالات زائر تعلق دارد ، و در حرم اقدس و نزد قبر مقدّس مؤكّد است ، خصوصاً در مقامات خاصه آن ، و ذكرهاى مخصوصه با كيفيّاتى كه در اخبار مذكور است كه در هنگام وقوف و طواف و بوسيدن حرم انور و صورت بر آن نهادن و تكيه نمودن و طمأنينه و وقار و امثال آنهامشغول ذكر شود.
چهارم : به طور كلّى از چيزهاى لذيذ احتراز نمايد ، يا در آن تقليل دهد ، و هرچه مهموم و غبار آلوده و گرسنه و تشنه و در مشقّت و با خوف و اضطراب باشد; افضل است ، و مثوبات آن كاملتر است .
پنجم : آنكه هميشه با طهارت باشد ، خصوصاً براى حال زيارت ، و در حدّ امكان غسل نمايد كه در تكميل آن ثوابها تأثير زيادى دارد ، و در روايات تأكيد بسيار شده است ، و در صورت عدم امكان ; وضو بگيرد ، و نيز با لباسهاى پاك و نظيف باشد.
ششم: در حقّ برادران ايمانى و زوّار و خدّام آنحضرت (عليه السلام) در اين سفر زيارتى بسيار احسان و انفاق نمايد.
هفتم: خداوند متعال را با قلب و زبان و فعل و حال خود; بر اين نعمت عظمى و موهبت و سعادت كبرى شكر نمايد ، كه توفيق تشرّف به اين حرم اعظم الهى پيدا كرده ; حرمى كه انبياء عظام و ملائكه كرام از عرش