فيلقى اللّه حين اَلقاه و ليس شَيى يَشهد عليه بشى ء من الذّنوب (482) پس توبه كننده با خدا ملاقات كند به گونه اى كه هيچ چيز نيست كه در پيشگاه خدا گواهى بدهد كه او چيزى از گناه را انجام داده است .

در آيه ى 8 سوره تحريم كه به توبه نصوح امر شده ، به پنج ثمره و نتيجه ى توبه حقيقى اشاره شده كه عبارتند از:

1 بخشودگى گناهان .

2 ورود در بهشت پر نعمت الهى .

3 عدم رسوايى در قيامت .

4 نور ايمان و عمل ، در قيامت به سراغ توبه كنندگان آمده و پيشاپيش ‍ آنها حركت نموده و ايشان را به سوى بهشت ، هدايت مى كنند.(483)

5 توجه آنها به خدا بيشتر مى گردد، و تقاضاى تكميل نور و آمرزش ‍ كامل گناه خود مى كنند.

بطور خلاصه ، توبه ى حقيقى انسان را محبوب خدا مى كند، آن هم به عنوان محبوبترين بندگان ، چنانكه امام كاظم عليه السلام مى فرمايد: و اَحَبّ العِباد الى اللّه تعالى المُفَتَّنون التَّوابون (484) و محبوب ترين بندگان در پيشگاه خدا، آنهايى هستند كه در فتنه (گناه ) واقع شوند و بسيار توبه كنند.

و در روايت ديگرى از امام معصوم نقل شده (485) كه خداوند به توبه كنندگان ، سه موهبت عطا كرده كه اگر يكى از آنها را به همه ى اهل آسمان ها و زمين مى داد همه ى آنها نجات مى يافتند:

1 بشارت به آنها كه خداوند آنانرا دوست دارد،(486) و كسى كه خدا او را دوست بدارد او را عذاب نمى كند.

2 حاملين عرش خدا و ره يافتگان در جوار عرش كبريايى خداوند براى توبه كنندگان ، طلب آمرزش مى كنند و مقامات عالى را براى آنها آرزو مى نمايند.(487)

3 گناهان توبه كنندگان به حسنات و پاداش ها، تبديل مى گردد و خداوند به آنها نويد رحمت و امن داده است .(488)

در پايان بحث توبه ، با امام سجاد عليه السلام همنوا شويم كه در فرازى از مناجات خود از مناجات هاى پانزده گانه اش به پيشگاه خداوند چنين عرض مى كند: الهى اءنت فَتَحت لِعبادك باباً الى عَفوِك ، سمّيتَه التّوبه ، فقلت : توبوا الى اللّه توبة نصوحاً، فما عذر مَن اءغفل دخول الباب بعد فتحه ؟ (489) اى خداى من ! تو آن كسى هستى كه درى به سوى عفوت براى بندگانت گشوده اى و نام آن را توبه نهاده اى و (در قرآن ) فرموده اى : به سوى خدا باز گرديد و توجه خالص كنيد، اكنون عذر كسانى كه از وارد شدن به اين در گشوده غفلت كرده اند، چيست ؟

جبران گناه

قبلاً يادآورى شد كه در توبه يكى از اركان مهم ، جبران گناه است ، كه موجب شستن آثار گناه شده و زدودن رسوبات گناه مى گردد.

از اين جبران ، در اسلام با عنوان *((*كفارات و تكفير*))* *((*پوشاندن و پاك كردن *))* ياد مى شود.

*((*تكفير*))* در مقابل *((*اِحباط*))* است ، احباط يعنى انسان با ارتكاب گناه ، كارهاى نيك خود را پوچ و بى اثر كند، ولى تكفير يعنى انسان با كارهاى نيك ، آثار گناهان از چهره جان خود بزدايد، به عبارت روشنتر توبه داراى دو مرحله است :

1 قطع و ترك گناه (پاكسازى ).

2 تقويت جان با اعمال نيك (بهسازى ).

همانند بيمارى كه درمان او داراى دو بعد است ، يكى خوردن داروى هاى درمان كننده ، دوم خوردن داروهاى نيروبخش ، تا آثار و ضايعات بيمارى را از بين ببرد.

چنانكه خواهيم گفت : جبران گناهان گاهى به مرحله اى مى رسد، كه بايد گناهان سابق را تبديل به نيكى ها كند. يعنى نه تنها آثار گناه را از لوح دل بشويد، بلكه آثار درخشان كارهاى نيك را جايگزين آن بنمايد.