شخصیت و دیدگاه های فقهی امام خمینی (ره)

مرکز تحقیقات اسلامی سپاه

نسخه متنی -صفحه : 145/ 120
نمايش فراداده

از نمايندگان ما دعوت مى كنند، اگر نمايندگان ما در مراسم آن ها شركت نكنند، آنها نيز در مراسم ما شركت نمى كنند.اشكال اين است كه در مراسم و جلسه هاى آن ها مشروبات الكلى و...هست ، تكليف ما چيست ؟ امام (قدس ره ) فرمود:

(نبايد شركت بكنند و دليل آن را هم بگويند كه براى اين جهت استكه شركت نمى كنند.)(167)

2- در موردى ديگر، يكى از سفيران نوشته بود: (در بعضى مجالس كه دعوت مى شويم ، مشروبات الكلى وجود دارد و اگر مانپذيريم ، حمل بر چيزهايى ديگر مى شود و مشكلاتى در روابطپيش مى آيد.) حضرت امام فرمود:

به جهنم ، نبايد از اين چيزها بترسند. نبايد بروند، دليلش را هم بگويند تا آن ها كم كم بفهمند براى چيست .(168)

دفاع

بررسى انديشه دفاعى امام خمينى (قدس ره ) نيز همچون ديگرمباحث از اهميت فراوانى برخوردار است . مباحث مربوط به (دفاع )در متون فقهى در ضمن اقسام جهاد مورد بررسى قرار گرفته است. اما از ميان فقهاى عظام تنها كسى كهفصل مستقلى درباره مسائل دفاع تحت همين عنوان باز كرده و احكام مربوط به آن را تبيين فرموده است ، حضرت امام (قدس ره ) مىباشد.

منظور از دفاع ، مجموعه اقداماتى است كه از راه ها و اسلوب ها ىگوناگون براى ناكام گذاشتن دشمن متجاوز صورت مىگيرد.(169)

دفاع در ديدگاه حضرت امام (قدس ره ) به دو قسم كلى (دفاع شخصى )(170) و (دفاع از كيان اسلام و مملكت اسلامى) تقسيم مى گردد كه قسم دوّم آن از قداست و اهميت بيشترىبرخوردار است و همه چيزهايى را كه به اسلام و كشور اسلامى مربوط است ، شامل مى شود. اين نوع دفاع در فقه براى جلوگيرى از خطرهاى ناشى از تجاوز و توطئه هاى دشمنان خارجى تشريع شده و در عرصه هاى گوناگون نظامى ، سياسى ، اقتصادى وفرهنگى با احكام ويژه خود انجام مى پذيرد.

امام راحل (قدس ره ) دفاع از اسلام و مسلمانان را بر همگان بهقدر توانايى شان امرى ضرورى و واجب شمرده و در بيان تفاوت ميان جهاد و دفاع مى فرمايد:

قضيه جهاد يك قضيه است ، قضيه دفاع قضيه ديگر، قضيه جهاديك شرايطى دارد، براى اشخاص ‍ خاصى هست ، براى گروه معينىهست با شرايطى ، لكن قضيه دفاع عمومى است . مرد، زن ، بزرگ، كوچك ، پير، جوان . همان طورى كه عقل انسان حكم مى كند كه اگر كسى هجوم آورد براىمنزل يك كسى ، اهالى آن منزل ، هر يك كه هست دفاع مى كنند ازخودشان ، اگر چنانچه هجوم آورد كسى به شهر يك كسى ، اهالىشهر براى حفظ جهات خودشان دفاع مى كنند. ديگر اينجا هيچ شرطى نيست ، همه بايد دفاع كنند و اگر به كشور ما، كشور اسلامى ما هجوم بكنند و بخواهند تعدّى بكنند، تجاوز بكنند، برهمه افراد مملكت ، بر همه كشور، چه زن ، چه مرد، كوچك ، بزرگ ،اينجا ديگر شرطى نيست ، بر همه واجب است كه دفاع كنند و لهذا فرق دارد با حال جهاد، حال جهاد شرايط دارد،حال دفاع شرطى ندارد، بايد دفاع بكنند حتى يك پيرمردى هم كه خيلى كار از او نمى آيد بايد شركت كند در دفاع ، آن قدر كه مىتواند دفاع كند.(171)

دفاع از كيان اسلام

اسلام و حوزه اسلامى ممكن است از دو طريق (نظامى ) و (غيرنظامى ) مورد هجوم دشمنان قرار گيرد. هجوم غير نظامى در عرصه هاى گوناگون سياسى ، اقتصادى و فرهنگى صورت مى پذيرد.

1- دفاع نظامى

منظور از دفاع نظامى ، دفاع از اسلام و اجتماع مسلمانان درمقابل تهاجم نظامى دشمن است . شركت در اين دفاع ، يك وظيفه همگانى و عمومى است و بر همه افراد واجب است كه از اسلام ونواميس مسلمانان دفاع كنند.

به برخى از فتاواى حضرت امام (قدس ره ) در اين باره اشاره مى كنيم .

1- اگر دشمن بر بلاد مسلمانان و سرحدّات آن هجوم نمايد. دفاعاز آن به هر وسيله اى كه امكان داشته باشد ازبذل جان و مال ، بر جميع مسلمانان واجب است و در اين امر به اذنحاكم شرع احتياج نيست .(172)

2- در جنگ دفاعى هر وقت كه دفاع واجب باشد بايد بر آن اقدام شود، اگر چه در ماه حرام باشد.(173)