لطفا منتظر باشید ...
تَفسيرُ الفِتنَةِ :
معناى فتنه
15719- الإمامُ عليٌّ عليه السلام ـ في الجَوابِ عن المُتَشابِهِ في تفسيرِ الفِتنَةِ ـ : «الم * أ حَسِبَ الناسُ أنْ يُتْرَكُوا أنْ يَقُولوا آمَنّا وَ هُم لا يُفْتَنُونَ»
(3) و قولِهِ لِموسى عليه السلام : «و فَتَنّاكَ فُتُونا» . (4)
و مِنهُ فِتنَةُ الكُفرِ ، و هُو قولُهُ تعالى : «لَقَدِ ابْتَغَوُا الفِتنَةَ مِن قَبْلُ و قَلَّبُوا لَكَ الاُمورَ حَتّى جاءَ الحَقُّ و ظَهَرَ أمْرُ اللّه ِ» (5)
(و قولُهُ تعالى : «و الفِتنَةُ أكْبَرُ مِنَ القَتلِ» (6) يَعنِي هاهنا الكُفرَ)
و قولُه سبحانَهُ في الذينَ استَأذَنوا رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله في غَزوَةِ تَبُوكَ أن يَتَخَلَّفُوا عَنهُ مِن المُنافقينَ ، فقالَ اللّه ُ تعالى فيهِم :
«و مِنهُم مَن يَقولُ ائذَنْ لي و لا تَفْتِنّي»
يَعني : ائذنْ لي و لا تُكفِّرْني ، فقال عَزَّ و جلّ : «ألاَ في الفِتنَةِ سَقَطُوا و إنّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةٌ بِالكافِرِينَ» . (7)
و مِنهُ فِتنَةُ العَذابِ ، و هُو قولُهُ تعالى : «يَومَ هُم علَى النّارِ يُفْتَنُونَ» (8)
أي يُعَذَّبُونَ «ذُوقُوا فِتْنَتَكُم هذا الّذي كُنتُمْ بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ» (9)
أي ذُوقُوا عذابَكُم ، و مِنهُ قولُهُ تعالى : «إنّ الّذينَ فَتَنُوا المُؤمِنينَ و المُؤمِناتِ ثُمَّ لَم يَتُوبُوا» (10) أي عَذَّبُوا المؤمنينَ .و مِنهُ فِتنَةُ المَحَبَّةِ للمالِ و الوَلدِ ، كقولِهِ تعالى : «إنّما أمْوالُكُم و أوْلادُكُم فِتنَةٌ» (11) أي إنّما حُبُّكُم لَها فِتنَةٌ لَكُم .و مِنهُ فِتنَةُ المَرَضِ ، و هُو قولُهُ سبحانَهُ :
«أ وَ لا يَرَوْنَ أنّهُم يُفْتَنُونَ فِي كُلِّ عامٍ مَرَّةً أو مَرَّتينِ ثُمّ لا يَتُوبُونَ و لا هُم يَذَّكَّرُونَ» (12) أي يَمرَضُونَ و يَعتَلُّونَ . (13)15717- امام على عليه السلام : هيچ يك از شما نگويد : خدايا! از فتنه به تو پناه مى برم؛ زيرا هيچ كس نيست كه از فتنه (آزمايش) بركنار باشد، بلكه كسى كه [از فتنه] به خدا پناه مى برد، بايد از فتنه هاى گمراه كننده به خدا پناه بَرد كه خداوند سبحان مى فرمايد:
«بدانيد كه جز اين نيست كه دارايى ها و فرزندانتان فتنه (آزمون) هستند» .15718- امام على عليه السلام : بار خدايا! به تو پناه مى بريم كه از گفتارت روى گردانيم، يا از دين تو منحرف شويم.
معناى فتنه
15719- امام على عليه السلام ـ در پاسخ به سؤال از معناى فتنه كه از كلمات متشابه در قرآن است ـ فرمود:«الف ، لام ، ميم. آيا مردم پنداشتند كه همين كه بگويند ايمان آورديم رها مى شوند و مورد آزمايش قرار نمى گيرند؟».
و اين سخن خداوند به موسى عليه السلام كه : «و تو را بارها آزموديم». و از آن جمله است فتنه كفر، مانند آيه «در حقيقت پيش از اين [نيز] در صدد فتنه جويى برآمدند و كارها را بر تو وارونه ساختند، تا آن كه حق آمد و امر خدا آشكار شد در حالى كه آنان ناخشنود بودند» (و آيه «و فتنه بزرگتر از كشتار است» كه در اين جا به معناى كفر مى باشد) و سخن خداوند متعال درباره منافقانى كه در جنگ تبوك از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله اجازه گرفتند در جنگ شركت نكنند.
پس خداوند متعال درباره آنها فرمود : «و از آنان كسى است كه مى گويد : مرا [در ماندن ]اجازه ده و در فتنه ام مينداز»
يعنى به من اجازه ده و مرا به كفر مينداز، پس خداوند عزّ و جلّ فرمود:
«هان!آنان خود به فتنه افتاده اند. و بى ترديد جهنّم بر كافران احاطه دارد».و از آن جمله است فتنه عذاب كه نمونه اش اين سخن خداوند متعال است : «روزى كه آنان در آتش مفتون شوند»
يعنى عذاب شوند «بچشيد فتنه خود را. اين همان چيزى است كه به شتاب آن را مى خواستيد»
يعنى بچشيد عذاب خود را. و نمونه ديگرش اين سخن خداوند متعال است :
«كسانى كه مردان و زنان مؤمن را گرفتار فتنه كردند و سپس توبه ننمودند» يعنى مؤمنان را عذاب و شكنجه دادند.و از آن جمله است فتنه عشق به مال و فرزند، مانند اين سخن خداوند متعال :
«جز اين نيست كه اموال و فرزندان شما فتنه اند»، يعنى دوست داشتن آنها مايه فتنه و آزمايش شما مى باشد.و از آن جمله است فتنه بيمارى كه نمونه اش اين سخن خداوند سبحان است :
«آيا نمى بينند كه آنان در هر سال يك يا دوبار به فتنه گرفتار مى شوند؟
باز هم توبه نمى كنند و عبرت نمى گيرند.» يعنى بيمار و دردمند مى شوند.
1-نهج البلاغة: الحكمة 93.2-نهج البلاغة : الخطبة 215.3-العنكبوت : 1 ، 2.4-طه : 40.5-التوبة : 48.6-البقرة : 217.7-التوبة : 49.8-الذاريات : 13 .9-الذاريات : 14.10-البروج : 10.11-التغابن : 15 ، الأنفال : 28.12-التوبة : 126.13-بحار الأنوار : 93/17 ، 18.
