أدَبُ الاستِماعِ :
آداب گوش دادن به قرآن

الكتاب

وَ إِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ» . (1)

قُلْ آمِنُوا بِهِ أَوْ لاَ تُؤْمِنُوا إِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِن قَبْلِهِ إِذَا يُتْلَى عَلَيْهِمْ يَخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ سُجَّدا * وَ يَقُولُونَ سُبْحانَ رَبِّنا إِنْ كانَ وَعْدُ رَبِّنا لَمَفْعُولاً * وَ يَخِرُّونَ لِلأَْذْقانِ يَبْكُونَ وَ يَزِيدُهُمْ خُشُوعا» . (2)

أُولَـئِكَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللّه ُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ مِنْ ذُرِّيَّةِ آدَمَ وَ مِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ وَ مِنْ ذُرِّيَّةِ إِبْرَاهِيمَ وَ إسْرَائِيلَ وَ مِمَّنْ هَدَيْنا وَ اجْتَبَيْنا إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آياتُ الرَّحْمنِ خَرُّوا سُجَّدا وَ بُكِيّا» . (3)

أَ لَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُم لِذِكْرِ اللّه ِ وَ ما نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَ لاَ يَكُونُوا كَالَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلُ فَطالَ عَلَيْهِمُ الأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَ كَثِيرٌ مِنْهُمْ فاسِقُونَ» . (4)

الحديث

16726- الإمامُ الباقرُ عليه السلام : إنّ اللّه َ يقولُ للمؤمنينَ :

«و إذا قُرِئَ القُرآنُ» يَعني في الفَريضَةِ خَلفَ الإمامِ «فاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ» . (5)

آداب گوش دادن به قرآن

قرآن

«هرگاه قرآن خوانده شود، به آن گوش دهيد و خاموش بمانيد، شايد كه مورد رحمت قرار گيريد».

«بگو: به آن ايمان بياوريد يا ايمان نياوريد، همانا كسانى كه پيش از آن علم داده شده اند، هرگاه [قرآن ]بر آنان تلاوت شود، به چانه ها به خاك سجده مى افتند و مى گويند: منزّه است پروردگار ما، همانا وعده پروردگار ما شدنى است. و به چانه ها به خاك مى افتند [و ]مى گريند و بر كرنش آنها افزوده مى شود».

«آنان كسانى از پيامبران بودند كه خداوند بر ايشان نعمت ارزانى داشت: از فرزندان آدم بودند و از كسانى كه همراه نوح [بر كشتى] سوار كرديم و از فرزندان ابراهيم و اسرائيل و از كسانى كه [آنان را ]هدايت نموديم و برگزيديم [و ]هرگاه آيات [خداى] رحمان بر آنان خوانده مى شد، سجده كنان و گريان به خاك مى افتادند».

«آيا براى كسانى كه ايمان آورده اند، وقت آن نرسيده كه دلهايشان به ياد خدا و آن حقيقتى كه نازل شده نرم (فروتن) گردد و مانند كسانى نباشند كه از پيش بدانها كتاب داده شد و [عمر و ]انتظار بر آنان به درازا كشيد و دلهايشان سخت گرديد و بسيارى از آنها فاسق بودند؟».

حديث

16726- امام باقر عليه السلام : خداوند به مؤمنان مى فرمايد: «هر گاه قرآن خوانده شد»
يعنى در نماز واجب پشت سر امام جماعت، پس به آن گوش كنيد و خاموش بمانيد شايد مورد رحمت قرار گيريد».

1-الأعراف : 204.

2-الإسراء : 107 ـ 109.

3-مريم : 58.

4-الحديد : 16.

5-بحار الأنوار:92/221/3.