و اينكه بعضى «1» از مفسرين گفتهاند: منظور از عرش، ساختن است، و اين معنا را از جمله" مِمَّا يَعْرِشُونَ" گرفتهاند كه در سوره نحل آيه 68 قرار دارد، و معنايش" مما يبنون" است، سخن درستى نيست، زيرا از فهم دور است.
امورى كه در قرآن به عنوان هدف
...
امورى كه در قرآن به عنوان هدف از خلقت، از آنها ياد شده و از آن جمله است آزمايش و تميز نيكوكار از بدكار
" لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا" حرف" لام" براى غايت است، و كلمه" يبلوكم" از مصدر" بلاء" است كه به معناى امتحان مىباشد، و جمله" أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا" بيان آن امتحان است در شكل استفهام. مىخواهد بفهماند خداى تعالى اگر آسمانها و زمين را با آن نظام حيرت انگيزش خلق كرد، براى اين غايت و نتيجه بود كه شما را بيازمايد و نيكوكاران شما را از بدكارانتان مشخص سازد.و معلوم است كه بلاء و امتحان هيچ وقت غرض اصلى قرار نمىگيرد، هر امتحانى كه در هر جا صورت مىگيرد براى جدا كردن خوب از بد و مرغوب از نامرغوب است، و همچنين است حسنه و سيئه، يعنى اگر امتحانى صورت مىگيرد تا مردم خوب و داراى حسنات از مردم بد و داراى سيئات جدا شوند، اين جدا سازى نمىتواند غرض اصلى باشد، بلكه براى كار و غرضى ديگر است، و آن جزائى است كه بر حسنه و سيئه مترتب مىشود. جزاء هم نمىتواند غرض نهايى باشد، آن نيز به خاطر اينست كه وعده ممتحن عملى گردد، آن هم ممتحنى كه وعدهاش حق است، و لذا مىبينيم خداى تعالى همه اين امور را به عنوان نتيجه خلقت ذكر كرده و در اينكه ابتلاء، غايت خلقت است فرموده: " إِنَّا جَعَلْنا ما عَلَى الْأَرْضِ زِينَةً لَها لِنَبْلُوَهُمْ أَيُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا" «2» و در اينكه اين مشخص كردن به چه معنا است؟ فرموده:" لِيَمِيزَ اللَّهُ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ" «3». (1) تفسير مجمع البيان، ج 3، جزء 11، ص 118.(2) ما آنچه راى كه بر روى زمين است زينت زمين كرديم، تا مردم راى بيازمائيم و نيكوكارشان را مشخص سازيم. " سوره كهف، آيه 7"(3) تا خبيث و پليد راى از پاك مشخص كند." سوره انفال، آيه 37".