و حجت دوم از راهى اقامه شده كه عامه مؤمنين آن را معتبر مى‏دانند. مؤمنين در بسيارى موارد توجهى به لذائذ مادى زخارف اين نشاه ندارند، و بيشتر اعتنايشان به زندگى اخروى است كه سعادت و شقاوت آن، جزاى اعمال ايشان است، و وقتى بينه و دليل عقلى بر قطعى بودن معادى همانند آغاز خلقت قائم شود قهرا بر هر مؤمن واجب مى‏شود كه به غير خداى سبحان كسى را نپرستد، و به جز او به طمع پاداش و ترس از عقاب، اربابى اتخاذ نكند.

و حجت سوم حجتى است كه قلوب خاصه از مؤمنين متمايل بدان است، و آن اين است كه در نظر عقل تنها چيزى كه بايد پيروى شود حق است، و از آنجا كه يگانه راهنماى به سوى حق خداى سبحان است نه آن رب‏هاى دروغينى كه مشركين به جاى خداى سبحان مى‏پرستند پس، به حكم عقل تنها معبودى كه بايد پيروى شود خداى تعالى است، نه آن اربابى كه مشركين آنها را خدا مى‏خوانند، و بزودى در تفسير آيات مورد بحث بيانى كه اين حجت‏هاى سه‏گانه را توضيح داده بيش از اين روشن سازد خواهد آمد- ان شاء اللَّه تعالى.

و اگر اين نكته‏اى كه گفتيم در كار نبود، به حسب ظاهر جا داشت اول حجت دوم، يعنى آيه" قُلْ هَلْ مِنْ شُرَكائِكُمْ ..." ذكر گردد، بعد حجت سوم در مرحله دوم قرار گيرد و سپس حجت اول، چون دومى متعرض توحيد و سومى متعرض نبوت و اولى متعرض معاد است.
و يا ابتدا حجت دومى ذكر شود و سپس بين اولى و سومى جمع گردد و بعد از آن قرار داده شود.

معناى رازق بودن خداوند از آسمان و زمين
...

معناى رازق بودن خداوند از آسمان و زمين، و منظور از ملكيت گوشها و چشم‏ها در:" أَمَّنْ يَمْلِكُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ" ‏

" قُلْ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أَمَّنْ يَمْلِكُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ ..."

كلمه" رزق" به معناى عطائى است جارى و هميشگى، و رزق دادن خداى تعالى عالم بشريت را از آسمان، عبارت است از فرستادن باران و برف و امثال آن. و رزق دادنش از زمين عبارت است از روياندن گياهان و تربيت دامها، البته گياهان و دامهايى كه بشر از آنها ارتزاق مى‏كند، و به بركت اين نعمت‏هاى الهى است كه نوع بشر باقى مى‏ماند و نسلش منقرض نمى‏گردد.
و اما اينكه فرمود:" أَمَّنْ يَمْلِكُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ" منظور از ملكيت گوشها و چشمها اين است كه خداى تعالى در حواس انسانى تصرف مى‏كند و انسانها با آن حواس، انواع استفاده از ارزاق مختلفش را تنظيم مى‏كنند، و معين مى‏سازند كه از ميان ارزاقى كه خداى تعالى حلالش كرده و اجازه بهره‏ورى از آنها را داده كدام يك مفيد و كدام غير مفيد است.