منابع - تأملی در هم پیوندی آیات در سوره قیامت نسخه متنی

اينها مهمترين وجوهي است که در مورد وجه اتّصال آيات مذکور در کتب تفسير وجود دارد. طبعا در اين بين، نظرات فرعي و جانبي ديگري نيز به چشم مي‏خورد که براي آشنايي تفصيلي و نزديک به آنها، بايد به متون تفسيري رجوع کرد. از اين رو، در پايان بحث، بي‏مناسبت نمي‏بينيم که دو وجه از وجوهي را که عبدالکريم الخطيب در التفسير القرآني للقرآن (15/1320 ، 1321) در اين خصوص متذکّر شده، برگزينيم :

1 - اين آيات با نکوهيدن عجله به عنوان يکي از ويژگيهاي ناپسند انساني ،بر اين نکته پافشاري کرده است که در کلّيه امور به تعادل رفتار کردن و تأمّل ورزيدن ،محمود و پسنديده است . براين مبنا، آيا بهتر نيست که مشرکان در انکار وقوع قيامت، شتاب آلوده نظر ندهند و در عوض، اندکي در اين مورد، بينديشند.

2 - اشاره اين آيات به اين نکته است که پيامبر(ص) وظيفه دارد به آواي وحي، گوش جان بسپارد و زبان خويش را جز پس از اتمام وحي به حرکت و جنبش در نياورد تا معاني قرآن در پهنه جان او، صورتي روشن و استوار بيابد. با اين وضع، آيا مسلمانان نبايد،اين شيوه را سرمشق قرار دهند و وقتي قرآن تلاوت مي‏گردد، به آن گوش فرا دهند و در آن هنگام هيچ سخني نگويند تا مگر خداوند راهي براي درک محتواي سخنان وحياني ،پيش پاي آنان بگشايد؟!

به هر حال، آنچه را ما با خصوصيّت مکّي بودن و کوتاهي سوره قيامت ، مناسبتر مي‏دانيم همان وجهي است که از «قفّال» نقل کرديم .اين وجه که برخي از دانشمندان نيز به آن گرايش دارند، مفاد و مضامين سوره قيامت را کاملاً يکدست و يکپارچه نشان مي‏دهد و محقّقان را از چنگ زدن به پاره‏اي ديگر از توجيهات که شايد چندان تناسبي باشأن و مقام نبوّت پيامبر اکرم (ص) نداشته باشد،بي نياز مي‏کند.

منابع

آخوند خراساني، کفاية الأصول ،قم ،مؤسّسة النشر الاسلاميّ ،1412 ق .

بخاري، ابو عبدالله، صحيح البخاري، بيروت، دارالقلم، 1407ق.

بلاغي، محمد جواد، آلاء الرحمان في تفسير القرآن، قم، کتابفروشي و جداني، بي‏تا.

حقّي برسوي، اسماعيل، تفسير روح البيان، رياض، المکتبة الاسلامية، 1928 م .

حويزي، شيخ عبدعلي، تفسير نور الثقلين، قم، مطبعة‏الحکمة، 1348 ق .

مقالات و بررسيها » شماره 63 (صفحه 41)

خرمشاهي، بهاءالدين، قرآن پژوهي، تهران، مرکز نشر فرهنگي مشرق ،1372 ق .

خطيب ،عبدالکريم، التفسير القرآني للقرآن، مصر، دارالفکرالعربيّ، 1970 م .

زمخشري ،الکشّاف عن حقائق غوامض التنزيل، بيروت، دارالکتاب العربيّ، 1407ق.

سيوطي، عبدالرحمان، الاتقان في علوم القرآن، بيروت، دارومکتبة الهلال، بي تا.

همو، تفسير الجلالين، بيروت، دارالکتاب العربيّ ،1407 ق .

همو، الدّرّ المنثور، بيروت، مطبعة محمدامين دمج ،بي تا.

سيّد قطب، في ظلال القرآن، بيروت ،1386 ق .

همو، مشاهد القيامة في القرآن، مصر، دارالمعارف ، بي‏تا.

شحّاتة، عبدالله محمود، اهداف و مقاصد سوره‏هاي قرآن کريم، ترجمه سيد محمدباقر حجّتي، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي ،1369 ش .

شلتوت، شيخ محمود، الي القرآن الکريم، تهران، منظّمة الاعلام الاسلاميّ، 1405 ق.

شيخ طوسي، تفسير التبيان ،النجف ،مکتبة الأمين ،1383 ش .

طالقاني، سيّد محمود، پرتوي از قرآن ،تهران ،شرکت سهامي انتشار ،1360 ش.

طباطبائي، محمد حسين، الميزان في تفسير القرآن، قم ،مؤسّسه اسماعيليان، چ 5،1412ق .

طبرسي، ابوعلي الحسن، مجمع البيان في تفسير القرآن، بيروت، دارالمعرفة، 1406ق.

طنطاوي جوهري، الجواهر في تفسير القرآن الکريم، رياض، المکتبة الاسلامية، 1974ق .

فخررازي، التفسير الکبير، قم ،مکتب الاعلام الاسلاميّ ،چ 3 ،1411 ق .

فيّاض ،محمد اسحاق ، محاضرات في‏اصول الفقه، تقريرات درس آية الله سيد ابوالقاسم خويي، قم ،دارالهادي للمطبوعات ،بي تا.

محقّق، محمدباقر، بيّنات در شأن نزول آيات، تهران ،انتشارات اسلامي، 1359 ش .

مراغي، احمد مصطفي، تفسير المراغي ،مصر، مکتبة و مطبعة البابي، 1348 ق .

مغنيّة ، محمد جواد، التفسير الکاشف ،بيروت ،دارالعلم للملايين، 1981 م .

مکارم شيرازي ،ناصر(باهمکاري جمعي از نويسندگان)، تفسير نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامية 1365ش .

ميرزاي نوري، فصل الخطاب في اثبات تحريف الکتاب، کتاب شناسنامه ندارد.

مقالات و بررسيها » شماره 63 (صفحه 42)

Arbery, Arthur j. the Quran Interpreted, Qum,The Center of Islamicstudies.

Bell, Richard, :The Quran, translated, with rearrangement of the surahs(Edinurgh, 1937-1939).

مجله مقالات و بررسيها » تابستان 1377 - شماره 63 (از صفحه 31 تا 42)

پايان مقاله