آیین همسرداری نسخه متنی

منزل مرتب

يك منزل مرتب كه هر يك از اسباب و لوازم زندگى در جاى مخصوص و مناسب قرار گرفته باشد از جهاتى بر يك منزل شوريده ودرهم و برهم مزيت دارد.

اولا نظم و ترتيب مخصوص به منزل صفا و رونق و زيبايى مى بخشد،تماشاى تكرارى خانه نه تنها موجب ملال نميشود بلكه مسرت بخش و دلپذير خواهد بود.

ثانيا انجام كارهاى خانه دارى را آسان ميكند،اوقات كدبانوى خانه بيهوده تلف نميشود زيرا به هر چيز احتياج پيدا كرد ميداند كجاست،براى پيدا كردن آن معطل نميشود،در نتيجه كارها بآسانى انجام مى پذيرد و خانم را وامانده و خسته نميگرداند.

ثالثا رونق و صفاى محيط مرتب منزل كه از ذوق و سليقه كدبانوى خانه حكايت ميكند مرد را به خانه و زندگى علاقه مند ساخته از خطرات ولگردى و وقوع در دامهاى فساد محفوظش ميدارد.

رابعا چنين خانه مرتبى اسباب آبرو و سرافرازى خانواده بوده هر كس آنرا ببيند از زيبايى آن لذت مى برد و به ذوق و سليقه كدبانوى خانه آفرين خواهد گفت.

با خريد و تهيه اسباب لوكس زندگى زيبا نميشود بلكه نظم و ترتيب خاص زيبايى بوجود ميآورد،خود شما حتما خانواده هاى مرفه و ثروتمندى را ديده ايد با اينكه از انواع و اقسام گوناگون لوازم لوكس زندگى برخوردارند اما زندگى آنها چون درهم و برهم است صفا و رونقى ندارد وديدن آن ملال آور است،به عكس خانواده هاى فقيرى را ديده ايد كه در عين فقر و ندارى، زندگى زيبا و مسرت بخشى دارند،چون همان اسباب و لوازم مختصر،مرتب و منظم و تميز است،اصولا مگر زيبايى جز نظم و ترتيب خاص چيز ديگرى است؟

بنابراين،يكى از وظائف مهم خانه دارى رعايت نظم و ترتيب است،خانمهاى خوش سليقه و كدبانو خودشان بهتر ميدانند اسباب و لوازم خانه را چگونه مرتب سازند ليكن در عين حال يادآورى نكات زير بى فائده نيست:

اسباب و لوازم منزل را درجه بندى نموده براى هر نوعى از آنهاجاى مخصوصى انتخاب نماييد،همه ظرفها را يك جا روى هم نريزيد، ظرفهايى را كه مورد احتياج هميشگى است در دسترس قرار دهيد،اسباب شيرينى خورى و آجيل خورى را در يك جا قرار دهيد، ظرفهاى شربت خورى جاى مخصوص داشته باشند،يك جا را اختصاص بدهيد به اسباب چايخورى،اسباب و ظروف غذاخورى را در يك جا قرار بدهيد،قاشق و كارد و چنگال جاى مخصوصى داشته باشند،اسباب و لوازم ميوه خورى را در يك جا بگذاريد،ظرفهاى ماست خورى و مرباخورى جاى مخصوصى داشته باشند،و به طور خلاصه اسباب و لوازم زندگى به قدرى مرتب باشد كه خود شما و شوهرتان و فرزندانتان جاى مخصوص آنها را بدانند به طوريكه اگر در شب تار هم خواستيد آنها را پيدا كنيدبتوانيد مستقيما به سراغشان برويد.

شايد بعض خانمها بگويند:برنامه مذكور براى اعيان و اشراف خوب است كه زندگى مفصلى دارند،اما براى زندگانى فقيرانه ما اين همه تشريفات ضرورت ندارد،ليكن خاطر نشان ميشود كه اسباب و لوازم زندگى به هر حال بايد مرتب باشد،چه فقير چه غنى.شخص فقير هم بايدهمان اسباب و لوازم مختصر خويش را مرتب سازد،مثلا همه ظروف خانه اش را ميتواند در يك جاظرفى قرار بدهد ليكن هر گوشه اى از آنرابراى يك نوع ظرف اختصاص بدهد، لباسهاى تابستانى را در يك جا ولباسهاى زمستانى را در جاى ديگر قرار بدهيد،لباسهاى خودتان را دريك جا و لباسهاى شوهرتان را در يك جا و لباسهاى فرزندانتان را درجاى مخصوص بگذاريد،لباسهاى مورد احتياج هميشه را در دسترس بگذاريد و لباسهاى ديگر را در جايى محفوظتر،لباسهاى نشسته را درجاى مخصوص بريزيد،رختخوابهاى مورد لزوم در دسترس باشد ليكن رختخوابهاى مهماندارى را كنار بگذاريد،بعد از صرف غذا ظرفهاى چرب و نشسته را فورا جمع كنيد و براى شستن در جاى معين بگذاريد،هريك از اسباب و لوازم زينت اتاق را در جاى مناسب قرار دهيد كه هميشه در آنجا باشد،لباسهاى خودتان و فرزندانتان در گوشه و كنار اتاق پراكنده نباشد بلكه آنها را در كمد مخصوص يا روى چوب لباسى بيندازيد،به كودكانتان توصيه كنيد كه اسباب و لوازم خودشان را از قبيل لباس و كتاب هميشه در جاى مخصوص بگذارند،مطمئن باشيد كه اگر شما نظم و ترتيب را كاملا رعايت كنيد كودكانتان نيز با همين وضع عادت خواهند كرد.

زنهاى بى انضباط براى اينكه خودشان را بيگناه معرفى كنندشوريدگى منزل را به گردن بچه ها ميگذارند،در صورتيكه اين موضوع اشتباه است زيرا بچه ها از پدر و مادر تقليد مينمايند،اگر پدر و مادر منظم باشند آنها هم منظم تربيت ميشوند،بچه ها در آغاز امر با رعايت نظم وترتيب مخالف نيستند بلكه بدان اظهار علاقه مينمايند.ليكن وقتى اوضاع نامنظم داخلى را مشاهده نمودند از آنها درس زندگى ميآموزند.

پول و اوراق بهادار از قبيل چك و سفته و اسناد و مدارك را درجاى محفوظى بگذاريد كه در دسترس بچه هاى كوچك نباشد،زيرا ممكن است در اثر غفلت از بين بروند و ضررهايى به شما وارد گردد،زدن و تنبيه كردن بعد از عمل سودى ندارد،علاج واقعه را قبل از وقوع بايد كرد، بچه نادان گناهى ندارد،تقصير از جانب مادر بى انضباط است كه اشياءارزشدار را در دسترس او قرار داده است.

به داستان زير توجه فرماييد:«مردى سه هزار تومان به همسر خودسپرد و تاكيد كرد پولها را در محل امنى نگهدارى كند...پولها را لب تاقچه گذاشت و براى انجام كار كوچكى بيرون رفت وقتى به اطاق برگشت پولهارا نديد.هراسان به اطراف نگاه كرد ديد طفل پنجساله چيزى را در باغچه حياط مى سوزاند و شادى ميكند.مادر به قدرى عصبانى شد كه طفل پنجساله را بلند كرد و به زمين كوبيد،طفل جابجا مرد،مادر وحشت زده به جسد بيجان طفل نگاه ميكرد شوهرش از در وارد شده توضيح خواست،زن جريانرا تعريف كرد،مرد عصبانى شد و كتك مفصلى به همسرش زد،سوار موتور سيكلت شد تا ماجرا را به كلانترى گزارش دهد،اما هيجان وناراحتى او سبب شد كه با يك تاكسى تصادف كند و مجروح شود اكنون حال مرد وخيم است. (1) »

به عقيده شما مقصر واقعى در اين جريان كيست؟قضاوت آنرا به عهده خود خوانندگان ميگذارم.براى اين قبيل حوادث نظائر فراوانى سراغ داريد حتى در زندگى خود شما نيز بوقوع پيوسته است.

داروها و مواد خطرناك و سمى را حتى نفت و بنزين را در جايى بگذاريد كه دست بچه هاى كوچك و غير مميز بدانها نرسد،زيرا ممكن است در اثر نادانى آنها را بخورند و تلف شوند،آنگاه بايد عمريرا داغدارباشيد،احتياط كردن ضرر ندارد ليكن در اثر غفلت و بى احتياطى صدهاخطر در كمين شما است،اطفال بيگناهى كه در اثر غفلت و نامرتبى پدر ومادر تلف شده و ميشوند فراوانند كه برخى از آنها در صفحات روزنامه ها ومجلات منعكس ميشود.از باب يادآورى به نمونه هاى زير توجه فرماييد:

خواهر و برادر خردسالى بنام اصغر 6 ساله و عالم چهار ساله محتويات يك ظرف پر از محلول «د.د.ت »را به جاى دوغ نوشيدند،و عالم در گذشت،اين دو بچه در خانه تنها بودند، هنگامى كه احساس تشنگى كردند چون آب در دسترس نداشتند محلول گرد«د.د.ت »را به تصور دوغ نوشيدند.

مادر بچه ها در بيمارستان اظهار داشت:«ديشب مقدارى «د.د.ت »را حل كردم تا در زير زمين خانه نزديك لانه موشها بپاشم كه اين حادثه رخ داد.» (2)

«دو كودك به جاى آب ظرف نفت را سركشيدند و يك كودك پنجساله ده قرص پا درد مادرش را خورد،در بيمارستان بسترى شدند. (3) »

در خاتمه يادآور ميشوم كه البته نظم و انضباط خوب است ليكن نه بحديكه از شما و شوهرتان سلب آسايش كند،اگر از حد متعارف و عادى گذشت به وسواسيگرى و سلب آزادى منجر ميشود كه خود آن يكى ازمشكلات بعضى خانواده ها بشمار ميرود و ممكن است سبب جدايى وافتراق واقع شود.به نمونه زير توجه فرماييد:

«مردى ميگويد:از دست پاكيزگى هاى عجيب و غريب همسرم ديوانه شدم،از اداره خسته و كوفته ساعت 5/4 بعد از ظهر كه برميگردم بايد حتما هفت مرتبه دست و پايم را در آب حوض كه يخ بسته كر بدهم،كفشم را جاى مخصوص بگذارم و سرپايى مخصوص منزل را بپوشم. توى دستشويى سرپايى مخصوص گذاشته،در آشپزخانه و هال و همه جاى خانه،لباس را بايد به جالباسى مخصوص بياويزم و از جالباسى مخصوص بردارم،اگر اجازه بدهد سيگار بكشم بايد حتما در اتاق مخصوص بكشم كه همه جا بو نگيرد،خلاصه من كه يك عمر به راحتى وآزادى گذرانده ام در عرض چهار سال زندگى زناشويى از هر زندانى بدبخت تر شده ام،چه لزومى دارد كه آدم آنقدر زياد اهل نظافت بى جهت باشد.اين وسواس است و من از وسواس بيزارم (4) ».

در هيچ كارى افراط و تفريط خوب نيست بلكه ميانه روى در هرحال اصلح است،نه بقدرى بى انضباط باش كه اوضاع زندگيتان شوريده و بى حساب باشد نه آنقدر در حفظ انضباط زياده روى كن كه به وسواسيگرى منجر شود و راحتى را از شما بگيرد.

تهيه غذا

يكى از امور مهم خانه دارى پخت و پز و تهيه غذاست.مراتب كاردانى و سليقه بانوان را باثبات ميرساند.يك خانم كدبانو و با ذوق باصرف بودجه كم بهترين و خوشمزه ترين غذاها را تهيه ميكند.اما يك خانم بى سليقه هم زياد بودجه صرف ميكند و هم غذايش دلچسب نخواهدبود. خانمى كه بتواند غذاهاى لذيذ و مطبوع تهيه كند.بدين وسيله شوهرش را به خانه و زندگى علاقه مند ميسازد،و كمتر اتفاق ميافتد كه به هوس خوردن غذاهاى لذيذ به مهمانخانه و هتل برود.

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:«بهترين زنان شما زنى است كه خودش را خوشبو كند و در طبخ غذا مهارت داشته باشد و اقتصاد را ازدست ندهد.چنين زنى يكى از عمال و كاركنان خدا خواهد بود.و عامل خدا هرگز با شكست و پشيمانى مواجه نخواهد شد (5) ».

در اينجا نمى توان در فن طباخى وارد شد و انواع غذاها و طرزتهيه آنها را تشريح كرد و اصولا از عهده نگارنده ساخته نيست،ليكن خوشبختانه كتابهاى خوبى در اين باره به وسيله آشنايان به فن طباخى وتغذيه نوشته شده در دسترس است،ميتوانيد آنها را بخوانيد و از تجربيات و سليقه شخصى خودتان نيز استفاده نماييد و غذاهاى خوشمزه و مفيد تهيه كنيد،ليكن تذكر چند مطلب ضرورت دارد:

مطلب اول-غذا خوردن فقط براى لذت بردن و پر كردن شكم نيست.بلكه منظور بزرگترى در كار است.انسان بدانجهت غذا ميخورد كه مواديرا كه براى حفظ سلامت و ادامه حيات سلولهاى بدن ضرورت داردبه آنها برساند،مواد لازم در انواع غذاها و ميوه ها و سبزيجات و حبوبات وگوشتها پراكنده اند،و به طور كلى به شش دسته تقسيم ميشوند:

اول-آب.

دوم-مواد معدنى مانند:كلسيم،فسفر،آهن،يد،مس.

سوم-مواد نشاسته اى.

چهارم-چربيها.

پنجم-پروتئين.

K . C ويتامين اويتامين B ويتامين ششم-انواع ويتامينها مانند:ويتامين

بيشتر وزن بدن انسان را آب تشكيل ميدهد.آب غذاهاى جامد راحل ميكند تا به وسيله روده جذب شوند،درجه حرارت بدن را تنظيم ميكند،مواد معدنى براى رشد و نمو استخوانها و دندانها و تنظيم كار عضلات ضرورت دارند،مواد نشاسته اى و قندى توليد انرژى ميكنند، چربيها نيز انرژى و حرارت توليد ميكنند،پروتئين براى رشد بدن و تجديد سلولهاى كهنه ضرورت دارد.ويتامينها براى رشد بدن و استحكام استخوانها وتقويت اعصاب و تنظيم دستگاههاى بدن و سوختن غذاها در سلولهاضرورت دارند.

مواد مذكور براى حفظ سلامت انسان و ادامه حيات او كمال ضرورت را دارد،هر يك از آنها آثار خاصى دارد و گوشه اى از حوائج بدن را تامين ميكند،فقدان يا كمبود يا زيادى هر يك از اينها به حيات و سلامت انسان لطمه ميزند،و ممكن است بيماريهاى صعب العلاج و خطرناكى رابوجود آورد.سلامت و بيمارى،طول عمر و كوتاهى آن،سلامت اعصاب وبيماريهاى روانى، شادى و افسردگى،زشتى و زيبايى و به طور كلى كليه حوادثى كه در بدن رخ ميدهد مربوط به كيفيت تغذيه انسان است.

ما از آنچه ميخوريم ساخته شده ايم،اگر انسان بداند چه چيز و چه مقدار بخورد كمتر بيمار خواهد شد،بدبختى اينجاست كه بدون توجه به احتياجات غذايى بدن و خواص و آثار خوردنيها شكمش را از غذاهاى خوشمزه پر ميكند و سلامت خويشتن را در معرض خطر قرار ميدهد،وقتى بخود ميآيد كه كار از كار گذشته و كارخانه ظريف بدن فرسوده و مختل شده است،در آنهنگام به اين طبيب و آن طبيب،اين دارو و آن دارو پناه ميبرد ليكن افسوس كه رنگ و روغن نمى تواند كارخانه فرسوده را ترميم كند،بدين جهت پيغمبر اسلام فرمود:«شكم مركز همه بيماريها است » (6) .

اتفاقا انتخاب غذا معمولا بر عهده بانوان است،پس صحت وسلامت خانواده در دست آنهاست، بنابراين يك بانوى خانه دار مسؤوليت بسيار سنگينى بر دوش دارد كه اگر اندكى در اين باره سهل انگارى كندممكن است خودش و شوهرش و فرزندانش را در معرض بيماريهاى سخت قرار بدهد،علاوه بر اينكه يك طباخ ماهرى است بايد يك غذاشناس كامل بلكه يك طبيب حاذق باشد،نبايد منظورش فقط پر كردن شكم اهل خانه باشد بلكه در وهله اول بايد مواديرا كه براى حفظ سلامت وتامين حوائج غذائى بدن ضرورت دارد در نظر بگيرد،و تشخيص بدهد كه مواد لازم در كدام يك از خوردنيها و به چه مقدار وجود دارد،آنگاه بر طبق نيازمنديهاى گوناگون بدن از خوردنيها انتخاب كند و جزء برنامه خوراك قرار دهد،در عين حال سعى كند غذاهاى لازم و مفيد را به صورتى خوشمزه و دلپذير در آورده در اختيار خانواده قرار دهد.

پيغمبر اسلام صلى الله عليه و آله فرمود:«وظيفه زن نسبت به شوهرش اينست كه چراغ خانه را روشن كند و غذاى نيكو و شايسته تهيه ببيند (7) ».

زنى به رسول خدا عرض كرد:«خدمت كردن زن در خانه شوهر چه فضيلتى دارد؟فرمود:در مقابل هر كاريكه براى اداره امور منزل انجام دهدخدا نظر لطفى به او ميفرمايد.و كسيكه مورد نظر خدا واقع گردد معذب نخواهد شد (8) ».

مطلب دوم-احتياجات غذائى افراد هميشه يكسان نيست بلكه نسبت به سنين و احوال مختلف اختلاف پيدا ميكند،مثلا اطفال و جوانان چون در حال رشد و نمو هستند به مواد معدنى مخصوصا كلسيم نياز بيشترى دارند،بايد در برنامه غذائى آنها چيزهايى را داخل كرد كه از حيث مواد معدنى غنى باشند،همچنين افراد مذكور چون داراى حركت و فعاليت زياد هستند و بيشتر انرژى مصرف ميكنند به مواد انرژى زا مانند چربيها ومواد قندى و نشاسته اى بيشتر احتياج دارند،در تغذيه آنان بايد اين موضوع رعايت شود.

و همچنين احتياجات غذائى افراد نسبت به نوع شغلشان مختلف است:مثلا يك مرد كارگر احتياج بيشترى به چربيها و مواد قندى ونشاسته اى دارد،زيرا لازمه شغلش كوشش و فعاليت زياد است،اما كسيكه شغل راحت و آسانى داشته باشد به قدر يك كارگر احتياج به مواد مذكورندارد.برنامه غذاى تابستان با زمستان نيز يكسان نيست،برنامه غذاى يك بيمار نيز نميتواند با برنامه غذاى افراد سالم يكسان باشد،معمولا بايدبراى بيمار غذاى سبك و مقوى تهيه كرد،در مورد غذاى او بايد ازپزشك دستور گرفت،به هر حال يك خانم خانه دار بايد همه اين نكات رارعايت كند و بر طبق احتياجات افراد غذا برايشان تهيه كند.

مطلب سوم-يكى از نكات حساس و قابل توجه اينست كه وقتى سن انسان از چهل تجاوز كرد معمولا در معرض ابتلا به بيمارى چاقى قرار ميگيرد،شايد بعضيها چاقى را علامت سلامت مزاج بشمارند ليكن اين موضوع كاملا اشتباه است،چاقى يكى از بيماريهاى خطرناك شمرده ميشود و عوارض ناگواريرا به دنبال دارد،اشخاص چاق در معرض ابتلاى به بيماريهاى قلبى،فشار خون،سخت شدن شريانها،بيماريهاى كليه و كبدو كيسه صفرا و مرض قند ميباشند،به تصديق پزشكان و تاييد آمارهاى شركتهاى بيمه افراد لاغر بيشتر از افراد فربه عمر ميكنند،وقتى سن انسان از چهل تجاوز كرد فعاليت بدن كمتر ميشود،در نتيجه، ميزان سوخت و ساز آن نيز تقليل مى يابد،بنابراين به چربيها و مواد قندى ونشاسته اى كمتر احتياج پيدا ميكند،در اين سنين دستگاه توليد نيروى بدن كه كالوريها را به انرژى تبديل ميسازد كمتر كار ميكند،در نتيجه،كالوريهاتبديل نشده در اطراف كمر و اطراف شرايين و اعضاء بدن جمع شده توليدچاقى ميكنند،بهترين علاج چاقى كم خورى است مخصوصا چربيها و موادنشاسته اى و قندى.

خانمى كه به شوهرش علاقه مند است به مجرديكه آثار و علائم چاقى را در او مشاهده نمود بايد فورا در برنامه غذائى او تجديد نظر كند،مواظب باشد پر خورى نكند،از مصرف چربيها و شيرينيها و خامه ممنوعش سازد،مواد قندى و نشاسته اى مانند نان و برنج از عوامل مهم چاقى هستند،كارى كند كه مرد از اينها كمتر مصرف نمايد،به جاى اينهااز مواد پروتئين دار مانند:تخم مرغ و جگر و گوشت گوسفند و گوساله وپرندگان و ماهى و پنير بيشتر در برنامه غذايى او بگنجاند،زيرا اينها هم رفع گرسنگى ميكنند و هم كالرى كمترى دارند، لبنيات نيز در اين سنين مناسب است،اگر از جانب طبيب ممنوع نباشد ميوه جات و سبزيجات نيزمناسب است،در اين باره با پزشك نيز مشورت كنيد و دستور بگيريد،رعايت همه اين نكات براى خانمى كه به شوهرش علاقه مند است كاملاضرورت دارد،در واقع حيات و سلامت شوهر به دست اوست،چون هرغذايى نزدش گذاشت ناچار تناول خواهد كرد.

ليكن اگر از شوهرت سير شده اى و هوس بيوه شدن نموده اى وميخواهى به طورى او را بقتل برسانى كه مورد تعقيب پليس قرار نگيرى و كسى از جنايت تو مطلع نشود خيلى آسان است،غذاهاى بسيار چرب وشيرين و خوشمزه تهيه كن و نزد شوهرت بگذار و با اصرار زياد به پرخورى تشويقش كن،تا ميتوانى نان و برنج در برنامه غذايش بگنجان،يك سفره رنگارنگ و زيبا برايش پهن كن،در اينصورت او تا بتواندشكمش را از اين غذاهاى لذيذ پر ميكند.

اگر بدين برنامه عمل كردى مطمئن باش فاصله چندانى با بيوه شدن ندارى،بزودى او را از دست خواهى داد،در عين حال از خدمات وپذيرائيهاى تو اظهار رضايت خواهد نمود.

ممكن است خواننده گرامى بگويد:برنامه غذائى مذكور براى طبقه يك و ثروتمندان خوب است كه به انواع غذاهاى لذيذ و گرانقيمت دسترسى دارند اما براى طبقه سه كه اكثريت ملت را تشكيل ميدهند و باتلاش شبانه روزى لقمه غذاى ساده اى بدست مى آورند قابل عمل نيست،اينگونه افراد چگونه مى توانند براى تامين حوائج عمومى بدن برنامه غذائى داشته باشند؟!

ليكن خواننده گرامى بايد بدين مطلب توجه داشته باشد كه خوشبختانه مواد ضرورى تغذيه بدن در همين غذاهاى ساده و طبيعى بقدركافى وجود دارد.اگر كدبانوى خانه از فن تغذيه و طبخ اطلاع كامل داشته باشد مى تواند از همين حبوبات و ميوه جات ساده مانند نخود و لوبيا وعدس و گندم و سيب و پياز و گوجه و هويج و انواع مختلف سبزيجات غذائى درست كند كه هم مطبوع باشد و هم مطابق بهداشت و حفظ الصحه ليكن كاردانى و سليقه لازم دارد.

1-اطلاعات 23 بهمن ماه 1348

2-اطلاعات دوشنبه 26 تير ماه 1351

3اطلاعات 11 اسفند ماه 1348

4-اطلاعات 3 بهمن ماه 1350

5-وسائل ج 14 ص 15

6-بحار ج 62 ص 290

7-مستدرك ج 2 ص 551

8-بحار ج 103 ص 251