بقعه حلیمه سعدیه و صفیه عمه رسول خدا (ص) نسخه متنی

از قبوري كه در بقيع داراي قبه و بقعه بوده، قبر حليمه سعديه، مرضِعه (دايه) رسول خدا ـ ص ـ است. اين قبر در انتهاي بقيع و در نزديكي قبر عثمان واقع است. در سفرنامه ها و كتب مدينه شناسي كهن، مطلبي در اين مورد ديده نمي شود و حتي ابن بطوطه (757) در سفرنامه اش از وجود قبري كه منتسب به حليمه سعديه و فرزندش در شهر بصره است خبر مي دهد¹ولي نويسندگان در قرون اخير از اين قبر كه در بقيع بوده ياد نموده اند. از جمله نايب الصدر شيرازي 1306 در سفرنامه اش آورده است: «در محاذات قبه عثمـان، قبه اي اسـت بر سردرش اين كلمه نوشته شـده: «هذه قبّـة حضرت حليمة السعديّة ـ رضي الله عنها ـ » و نيز اين دو بيت را نوشته اند:

كه ذاتي در شرف دودمان مقدّسه² مضمون اين دو بيت تركي نشانگر اين است كه ساختمان اين بقعه متعلق به دوران سلاطين عثماني است امّا قبل از آن در چه وضعيتي بوده، براي ما روشن نيست. حسام السلطنه 1330 در شمارش بقاع موجود در بقيع مي گويد: «...نهم بقعه حليمه سعديه است»³ ريچارد بورتون از جهانگردان غربي است كه در سال 1853 ميلادي = 1276هـ . ق. بقيع را ديده است. وي مي گويد: «سوّمين جايي كه ديديم بقعه ايست كه در روي قبر حليمه سعديه بنا شده است»⁴ بايد توجه داشتبا اين كه از تخريب اين بقاع بيش از هفتاد سال مي گذرد ولي در عين حال از جمله قبوري كه هنوز از بين نرفته است يكي قبر حليمه سعديه است كه در آخر بقيع معروف، مشهور و مورد توجه زائران است و از قبرهايي است كه در نقشه هاي موجود در تأليفات جديد، منعكس و مشخص گرديده است; مانند «تاريخ المعالم المدينة المنوره»⁵ قبر صفيّه عمّه رسول خدا ـ ص ـ در بقيع قبري است منسوب به صفيه، عمّه پيامبر ـ ص ـ و مادر زبير بن عوام و آن از جمله قبوري است در بقيع كه از قرون اوّل اسلام تا به امروز، به وسيله مدينه شناسان و سفرنامه نويسان معرفي گرديده است.