فضائل پرهيزگاران
ركوع و سجده هاى طولانى پرهيزگاران
"فهم حانون على اوساطهم مفترشون لجباههم و اكفهم و ركبهم و اطراف اقدامهم".ترجمه: متقين در پيشگاه الهى به ركوع مى روند و جبين و دست و پا به هنگام سجده بر خاك مى سايند.
شرح: وقتى آن گونه كه ذكر شد آيات خدا را تلاوت مى كنند و مى شنوند، بايد اين گونه نيز خضوع و خشوع كنند و به ركوع روند، و اعضا بر خاك مالند، و گويا اين اعضاء را فرش زمين مى كنند. اينان براى خدا اين اعضاء را بر خاك مى گذارند و غير او را در اين عمل شريك او نمى گردانند، زيرا كه خود فرمود: 'ان المساجد لله فلا تدعوا مع الله احدا'.
روايت است كه معتصم عباسى از امام جواد "ع" درباره اين آيه سوال كرد و حضرت فرمود: 'هى الاعضاء السبعه التى يسجد عليها'، آن "مساجد" اعضاء هفتگانه اى است كه سجده با آنها صورت مى گيرد. [ منهاج البراعه، جلد 12، صفحه 127. ]
به مناسبت ذكر ركوع و سجود رواياتى درباره ى فضيلت آنها ذكر مى كنيم:
امام صادق "ع" فرمود: 'عليكم بطول الركوع و السجود فان احدكم اذا اطال الركوع و السجود هتف ابليس من خلفه فقال يا ويله اطاع و عصيت و سجد و ابيت، بر شما باد به طولانى كردن ركوع و سجود، زيرا وقتى يكى از شما ركوع و سجده ى خود را طولانى كند، ابليس ندا دهد از پشت سر او، واى بر من، اطاعت كرد و عصيان كردم، سجده كرد و اباء نمودم. [ سفينه البحار، جلد 1، صفحه 534، ماده ى 'ركع'. ]'
امام باقر "ع" نيز فرمود: 'من اتم ركوعه لم يدخله وحشه القبر، كسى كه ركوع خود را تماما به جاى آورده و حق آن را ادا كند، وحشت قبر به او راه پيدا نكند. [ سفينه البحار، جلد 1، صفحه 534، ماده ى 'ركع'. ]'
بيش از همه شيطان به مسئله سجده حساس است زيرا او به وسيله همين سجده رانده شد، و در روايتى از مولى على "ع" آمده كه سجده را طولانى كنيد كه عملى سنگين تر بر ابليس نيست كه ببيند انسانى در سجده است، زيرا او امر به سجده شد و عصيان كرد. [ بحار، جلد 85، صفحه 161.- ميزان الحكمه، جلد 4، صفحه 383. ]
چنانكه در روايات آمده طولانى كردن سجده از آئين ائمه و سنت توبه كنندگان است و سجده گناهان را مى ريزد، چنانكه باد برگ درختان را سجده نهايت مرتبه ى عبادت فرزندان آدم است. [ سفينه البحار، جلد 1، صفحه 598، ماده ى 'سجد' اصل عبارت چنين است: 'قد ورد ان طول السجود من دين الائمه "ع" و انه من سنن الاوايين و انه من اشد الاعمال على ابليس و يحط الذنوب كما يحط الريح ورق الشجر'. ]
در روايتى چنين آمده: 'اقرب ما يكون العبد الى الله و هو ساجد'، نزديكترين حالت بنده به خدا وقتى است كه به سجده مى رود. [ سفينه البحار، جلد 1، صفحه 9- 598. ]
خاندانى كه ما را امر به طول سجده كرده اند، خود به قدرى در سجده فرو مى رفتند كه پيشانى و زانوهاى آنها پينه مى بست. امام باقر "ع" مى فرمايد: در مواضع سجده ى پدرم آثار سجده و برآمدگى و تورم نمايان بود و هر سال دو مرتبه آنها را قيچى مى كرد، در هر مرتبه پنج ثفنات" بود و او صاحب ثفنات ناميده مى شد. [ بحار، جلد 46، صفحه 6- ميزان الحكمه، جلد 4، صفحه 358 "ثفنات: مواضع پينه بسته در اثر سجده". ]