در شماره نوزدهم مبارک نامه آستان قدس طي 15 عنوان طليعه اي از بحث حديث آغاز شد. و اينک بقيه آن.... نويسنده
16ـ چرا بحديث نيازمنديم؟:
در قرآن کريم بعضي از آيات است که دانستن لغت و سبک و اسلوب عربي براي درک معاني آنها کافي نيست، مانند و العاديات ضبحاً، و الذاريات ذرواً، و الفجر و ليل عشر؟ مقصود کدام ده شب است؟ شب قدر چيست؟ آيات رد بر يهود و نصاري، و امثال آن، بسياري آيات ديگر که فقط بکمک شرح و توضيح مقام والاي حضرت ختمي مرتبت(ص) دانسته ميشد، فريقين اسلامي، از صدر تاکنون بر اين سيره، ثابت بودهاند که مشکلات قرآني را بياري حديث حل کنند، علاوه انواع تربيتها، و اقسام علوم، در عالم اسلام وسيله حديث انتشار و شيوع يافت، تاريخ در بدو امر بصورت حديث درآمده بود، اندک اندک خود مستقل و فن مخصوصي شد، دليل ما اينست که سيره ابن هاشم، تاريخ ابن جرير طبري، روايت ابن اسحق بلاذري در فتوح البلدان، نماما مانند حديث نقل شده است[1]. قصص انبيا، نيز نخست در قرآن و حديث آمده بود سپس داستان پردازان آنها را توسعه دادند، حکمت و اخلاق و اصول و تربيت و اندکي از فلسفه يونان و هند، و مايه اي از دانش پارسي، داخل حديث شده و شيوع يافته است. زياده بر اين، حديث سرچشمه قانون و مايه مبادي عبادت، و قاعده قوانين مدني و جزائي است.[2]
17ـ آيا سنت «سند» است؟
در زمان پيامبر اسلام (ص) براي قانونگذاري اسلامي دو منشأ وجود داشت قرآن که اصول اساسي در آن بيان شده و سنت، که تفسير و توجيهي از آنها مينمود بعد از رحلت رسول اکرم (ص) صحابه و پيروان آنحضرت خودشانرا با دنياي وسيع اسلامي مواجه ديدند، و مواردي پيش آمد که احتياج به توجيه بيشتر قوانين را واضح و آشکار ساخت. اول آنها به قرآن مراجعه ميکردند، و هرگاه نميتوانستند جواب قانع کننده اي از قرآن بدست آورند، بناچار به سنت روي ميآوردند، که در اثر مساعي مردان امين و درستکاري که از تفاسير رسول اکرم (ص) آگاهي داشتند، بدون دخل و تصرف بجا مانده بود. «سنت» امري است که پيامبر (ص) هم خود را در آن مصرف داشته تا معني واقعي قرآن را توجيه کند، و مردم را بعمق مطالب و هدف قرآن آشنا سازد، بنابراين قوانين موضوعه، بر اصل سنت در واقع از قرآن اقتباس شدهاند[3] صحت و سنديت سنت را قرآن تأييد کرده است زيرا قرآن اطاعت برسول را اطاعت خدا، و محبت او ميداند (سوره 4 آيه 62) و کريمه «ما اتاکم الرسول فخذوه و مانهاکم عنه فانتهوا[4]» (59 آيه 8).
18- رعايت سنت:
هرگاه سنت بيان و توجيه قوانين و اصول مندرج در قرآن باشد و حکمت الهي بر اين تعلق گرفته باشد که تفسير محمدي (ص) را در موارد صحيح تأييد و بهنگام لغزش او را راهنمائي فرمايد آنوقت سنت مطابق و برابر با اصول و قوانين قرآن ميشود که تمام مسلمين بايد در رعايت آنها بکوشند[5].