تحریف قرآن نسخه متنی

على رغم اين واقعيت مخالفان تشييع همه شيعيان سراسر تاريخ را متهم كرده اند كه متن قرآن را تحريف شده مى دانند. قديمى ترين اظهارنظر از اين دست در آثار جا خط معتزلى ظاهر مى شود كه همه شيعيان معاصرش را به چنين ديدگاهى متهم مى كند.(34) اين نظر را ديگر متفكر معتزلى ابوالحسين خياط نيز تأييد كرده است. با اين همه سبك و شيوه نگارش اين دو مؤلف در وصف نظريات همه جامعه شيعه مبتنى بر نظرات برخى از افراد شيعى است و غالباً مقصود از متكلم و مجادله گراى هشام بن حكم است كه اين منابع مدعى اند نظرى نادرست در مورد قرآن داشته است. اين نكته در مورد كتاب خياط صادق است. كتاب وى اثرى است خشم آلود، مملو از كلمات تند در حمايت از مجادلات فرقه اى و اين امر فرد را وا مى دارد تا به دليل تمايلات معتزلى و ضد شيعى خياط در ره يافت او شك كند. و اما سومين معتزلى اين قرن ابو على جبّايى نيز چنين نظرى را به همه شيعيان بدون تمايز نسبت داده است.(35) اين گفته ابو الحسن اشعرى كه شيعيان در زمان وى دو گروه بوده اند از روايات سه فرد معتزلى دقيق تر است.

باقلانى، دنباله رو اشعرى، از غلات شيعه نيز سخن مى گويد، كه اخبارى دال بر موضوع تحريف جعل كرده بودند.(36)

قاضى عبدالجّبار معتزلى ادعاى شيعيان را كه نسل نخست مسلمانان متن قرآن را تغيير داده اند، ذكر مى كند،(37) گرچه در اثرى ديگر گفته است كه بسيارى از مناظره گران عقل گراى كلامى شيعه و شيعيان پيرو ديدگاههاى عقلى از اين اتهام مبرا هستند.(38) معتزليان بعدى و نيز برخى از اشعريان اقوال مشابهى را بدون هيچ گونه توضيح بيشترى ذكر كرده اند. چند دهه بعد ابن خرم اندلسى همه اماميه گذشته و حال را به اعتقاد به تحريف متن قرآن به واسطه افزودنها، حذفها و تبديلهايى متهم كرده است.

تنها استثناهايى كه او ذكر مى كند، شريف مرتضى و دو تن از شاگردان وى هستند كه نظر تحريف را رد كرده و هر كسى را كه قرآن را تحريف شده بداند، كافر دانسته اند(39) اگر اين اتهام درست باشد، چگونه شريف مرتضى و همچنين ابن بابويه نيم قرن قبل از وى و طوسى نيم قرن بعد از او به صراحت گفته اند كه فقط گروهى از محدثان شيعى از نظر تحريف متن قرآن حمايت مى كنند. ابو مظفر اسفراينى فراتر رفته و گفته است كه اماميه همگى توافق دارند كه قرآن با افزودنها و كاستنهاى صحابه تغيير يافته است.(40)

بيشتر مجادله گران سنّى مخالف شيعه تا زمان حال اين نظر را غالباً بدون پذيرش هيچ استثنايى بيان كرده اند. بسيارى از محققان جديد مسايل اسلامى از جمله ايگناس(41) اين روايات و گفته ها را صحيح دانسته و سخنان مشابهى گفته اند.

جالب تر، سنّيان متأخر هستند كه حتى شيعيان را به دليل مخالفت با اجماع ديگر مسلمانان - يعنى سنّيان - آغازگر اين نظر دانسته اند.

مؤلفانى چون زمخشرى و مؤلف مجهول التأليف بعض فضائح الرّوافض داستان حيوان اهلى را كه وارد خانه عايشه شد و كاغذى را خورد كه بر روى آن دو آيه ثبت شده بود به شيعيان نسبت مى دهند. با اين كه اين داستان را منحصراً سنّيان نقل كرده اند و حتى رجال اين حديث را موثق دانسته اند.(42)

محّمد عبدالعظيم زرقانى غلات شيعه را سرزنش مى كند؛ چرا كه به زعم وى آنها مدعى اند كه آيات قرآن در متن اصلى از لحاظ تعداد بيشتر بوده اند و سوره احزاب بزرگتر از متن كنونى بوده است و آيه 23 سوره احزاب
اساساً اين گونه خوانده مى شده است.