پژوهش در سيره و كردار نبوي، از جهات متعدد، مهم است، از جمله: 1. اهميت تشريعي، از آن رو كه سيره معصوم داراي جايگاه والايي است. 2. اهميت عقايدي و فكري، زيرا از شمار منابع و مصادر انديشه اسلامي براي بينش در زندگي و تاريخ است. 3. اهميت تربيتي، چون كردار پيامبر، الگو و اسوه است.
منابع نگارش اثر
گزارش اغلب رخدادهاي پيش از نبوت و رسالت، به نقل از كتابهاي عامه است، كه خالي از اسرائيليات و جعليات نيست، و چون قواعد جرح و تعديل در روايت و گزارش عامه پياده نشده، غث و سمين در تاريخ آورده شده است! نيز ميدانيم از ديگر كاستيها و نارساييهاي كتب عامه، آن است كه تاريخنگاران، اغلب در عهد بنياميه و حاكمان جور، دست به تدوين و نگارش تاريخ زدهاند و تعصبات گروهي و مذهبي داشتهاند؛ چنان كه كردار حكّام و سلاطين را خوب جلوه داده، تدابير و سياستهاي ظالمانه آنان را توجيه نمودهاند. اين شيوه ـ به ويژه ـ در نقل سيره پيامبر، صحابه و اهل بيت، تاثير خود را به جا گذاشته، از اين رو صورت شفاف و روشن ـ و در همان حال، درست و صحيحي ـ براي قضاوت و درسآموزي، در دست نيست. اين وضع، كار پژوهش را سخت مشكل ميكند و مؤلف و محقق را به ريزبيني و دقت وا ميدارد. از اين گونه موارد تحريف، در وقايع سال سوم هجري ميخوانيم: طبري ميگويد كه در جنگ احد، پس از مثله «حمزه» پيامبر قسم ياد كرد سي تن از مردان قريش را مثله كند! آيا ميتوان به چنين نقلي اعتماد و اطمينان كرد و آن را درسي عملي براي تلافي و مقابله در جنگها و نبرد اسلامي دانست؟ به رغم آن چه برشمرديم، مؤلف كوشيده است از لا به لاي انبوه روايات تاريخي، حقايق را استخراج كند و به گفته خود، به خواندن مطالبي نانوشته و پنهان در گزارشهاي تاريخي پرداخته، آنها را در معرض قضاوت و ارزيابي قرار داده است. وي به روايات و گزارشهاي اهل بيت عليهمالسلام توجه كرده، فصل‌الخطاب و سخن پاياني را فرمايشهاي اينان قرار داده است، از آن رو كه رواياتي معتبر و مورد پذيرش همگان است.
درخواست نگارش
شايان ذكر است: اين كتاب به درخواست «سعيد ايوب» يكي از نويسندگان بنام مصري نوشته شده است. وي از تاريخنگاران اهل تسنن بوده، از آن رو كه به نقل گزارشهاي تحريفشده و نادرستي در كتب عامه، برخورده است، از استاد سيد محمد حسين حسيني جلالي، درخواست نگارش اثري پاك و پاكيزه مينمايد كه بتوان بدان اطمينان نمود.
مباحث كتاب
از شمار بحثهاي اثر، موارد ذيل است: مَنِش شخصي رسولالله (ص)، نسب و حَسَب، تاريخ ولادت، دورههاي زندگي، مسافرتها، پيمانها، فعاليتهاي اجتماعي و اقتصادي و نظامي پيش از بعثت، نبوت، رخدادهاي پس از رسالت و … مباحث كتاب، بيش از آن است كه در حوصله اين جستار بگنجد. از اين رو علاقهمندان را به تورّق اثر فرا ميخوانيم.
ويژگي اثر
گرچه درباره زندگاني و سيره پيامبر، آثار بسياري به زبان عربي و فارسي ـ عمدتاً ـ نوشته شده، اما اثر حاضر، ضمن مرور و اشاره گذرا به رخدادها، در پي هدف خود، به گزارش آموزهها و عبرتها ميپردازد، كه اثر را خواندني و شيرين مينمايد. اين كتاب براي سخنرانان و كساني كه به وعظ و خطابههاي اخلاقي ميپردازند، مفيد است و جزء كتابهاي عامه فهم و خواصپسند به شمار ميآيد. نويسنده در پي بررسي و كنكاش گزارشهاي متضاد تاريخي نيست و آنچه را درست تشخيص داده است، نقل ميكند و از آن پند و درس ميآموزد. طرفه اين كه نويسنده و محقق، تاريخنگار نبوده، رشته تخصصي اين دو، نسخهشناسي و تحقيق متون خطي است.
لطفا منتظر باشید ...
