ترجمه فارسي منظوم خطبة البيان - ترجمه فارسی منظوم خطبه البیان نسخه متنی

مجله دانشكده ادبيات وعلوم انساني تهران ـ شماره 43و 44 ،فروردين و تير 1343

ترجمه فارسي منظوم خطبة البيان

اثر شاپور كاشاني

بكوشش محمدتقي دانش پژوه

يكي از خطبه‌هاي منسوب باميرمؤمنان علي ابي‌طالب(ع) خطبة البيان است. اين خطبه غلوآميز است و بندهايي از آن در تاريخ طبري و رجال‌كشي و بصائر صفار و اختصاص مفيد و هفت باب بابا سيدنا و روضة‌التسليم و ديگر جاها ديده ميشود.

بگفته برخي از خاورشناسان ريشه آن را در آيين كهن آريايي و سامي و كيش ماني بايد جستجو نمود.

از دانشمندان شيعي مجلسي دوم در بحار (54:7) ميگويد كه اين خطبه جز در كتب غاليان و مانندشان نيامده است. ميرزا ابوالقاسم قمي نيز آشكارا از اين خطبه خرده گرفته و در صحت استناد آن شك نموده است (فهرست دانشگاه از منزوي 108:2 و از نگارنده 1291:5)

اين ترجمه منظوم فارسي كه اينكه بچاپ ميرسد از مولانا شاپور كاشاني است كه بنام شمس‌الدين محمد فرمانرواي كاشان در 846 آن را سروده است.

از اين شاعر سده نهم در تحفه سامي (ص155) ياد شده و در آن آمده كه او را ديواني است (ذريعه 491:9- فرهنگ سخنوران ص 285)

اين ترجمه را در دو مجموعه ديده و در اينجا از روي آنها در اينجا بچاپ رسانده‌ام:

مجموعه ش 170 كتابخانه سر يزدي در مدرسه عبدالرحيم خان شهر يزد نوشته سده 11 و 12 داراي اين ترجمه منظوم و شرح دعاي شبمخ بروايت كعب الاحبار بفارسي با خود اين دعا بعبري بخط عربي با يك ديباچه فارسي.

1- مجموعه ش 164 كتابخانه مركزي دانشگاه نوشته محمد افضل بن قيصر علي تفرشي، داراي:

1) كلمات قصار پيامبر با ترجمه منظوم فارسي (55 حديث) (ار-7 (نوشته روز شنبه 20ع1/1088)

2) چهل حديث نبوي بي ترجمه (7پ- 11پ بهمين خط)

3) سي حديث نبوي با ترجمه فارسي منظوم (11پ- 15پ نوشته 4ج2/1098)

4) صحيفة المحبة يا چهل كلمه علوي گزيده ازالسبعين اميرسيد علي همداني با ترجمه فارسي منظوم ساخته براي سلطان احمدخان گويا گيلاني (16پ - 21پ نوشته روز آدينه «سبعين» ج2/1097)

5) صد كلمه جاحظ با ترجمه منظوم فارسي (21پ-33 ر نوشته ع1/1098 بهمين خط)

6) بيست و نه كلمه علي با ترجمه منظوم فارسي (33 پ - 36پ بهمين خط)

7) نظم اللئالي يا ترجمه نثر اللئالي ازعادل بن علي بن عادل (36پ-58 پ نوشته روز دوشنبه 3ع2/1098)

8) مناجات علي با ترجمه منظوم فارسي (59ر- 62پ نوشته 3 ع 2/1098)

9) مناجات منظوم علي با ترجمه فارسي (63ر- 70ر بهمين خط)

10) ترجمه خطبة البيان شاپور كاشاني (70پ - 88پ بهمين خط انجام افتاده)

11) ترجمه ديوان علي بفارسي (89ر - 90پ بهمين خط و آغاز افتاده (فهرست دانشگاه 115:2 و 136-137و 157-158و 230و 291و 295)

آغاز ترجمه منظوم شاپور كاشاني

في نعت النبي صلي الله عليه وآله و سلم وعلي اهل بيته الطاهرين.

آغاز داستان خطبة البيان اميرالمومنين وافضل الوصيين ع

آغاز داستان خطبة البيان اميرالمومنين عليه السلام1

1- قال علي عليه السلام4:

كه پس از مصطفاي صاحب فن كس نميداند اين بغير از من5

2- وله ايضا: انا بكل شيئي عليم

3- (وله: انا ذوالقرنين المذكور في الصحف الاولي

4- (وله ايضا انا الذي عندي خاتم سليمان

5- قوله تعالي منه اثنتا عشرعيناَ (وله)
انا الحجة الذي يتفجر6 اثنتي عشر عينا7

6- وله انا الذي اتولي حساب الخلايق اجمعين

7- وله ايضا10 انا اللوح المحفوظ (صدق)

8- و له انا جنب الله علما (صدق امير المؤمنين)

9- انا حبيب الله (صدق علي بن ابي طالب)

10- انا قلب الله كما قال الله تعالي ان الينا ايابهم ثم ان علينا حسابهم

11- انا الذي قال رسول الله صلي الله عليه وآله: الصراط صراطك و الموقف موقفك