در عرصه روایت و درایت نسخه متنی

علامه مجلسي در کتاب بحارالانوار امانت علمي و فني را رعايت کرده و نام کتابها را در اول حديث گاهي با رمز و در قسمت فقه که مسئوليت بيشتري دارد با صراحت ياد مي­کند و سند حديث را به صورت جالبي تلخيص مي­کند که افراد بدنام و حديث ­تراش به راحتي شناخته شوند. در مقدمه کتاب و در طي فصول و ابواب کتاب تصريح مي­کند که احاديث اين کتاب و جاده به دست آمده است و نمي­تواند با احاديث کتابهاي چهارگانه پهلو بزند. حال اگر يک نفر جاهل بي­توجه به سند حديث، يا بي‌توجه به ارزش مآخذ، بي­توجه به بيان خود مرحوم مجلسي مربي مطالعه در مقدمه کتاب به خود اجازه دهد که همه احاديث را تقديس کند و يا همه احاديث را نقد کند، گناهي بر مرحوم مجلسي نيست.

کيهان فرهنگي: کتاب بحار­الانوار چه تأثيري در شما داشته است؟ شايد شما تنها کسي باشيد که تمام کتاب بحار­الانوار مرحوم مجلسي را سطر به سطر و کلمه به کلمه وارسي کرده­ايد و مکرراً از زير ذره­بين گذرانيده‌ايد، قهراً تصحيح بحار­الانوار، بايد در شما اثري عميق گذاشته باشد؟

استاد بهبودي : موقعي که من در مشهد بودم، فکر مي­کردم همه احاديث شيعه صحيح و درست است. اين قضاوت را در همه محصلين تازه کار، مشاهده مي­کنيم، حتي من جلد نهم کتاب بحار را - که در چاپ جديد به هشت جلد وزيري بالغ شده است - بي­توجه به سند طي چندين ماه مورد بررسي کامل قرار دادم تا مطلبي را که دنبال آن بودم روشن کنم، ولي در تهران طي تحقيق و پژوهش در احاديث و مشاهده احاديث متهافت و متناقض، احاديث مخالف با قرآن، احاديث مخالف با تاريخ، احاديث مخالف با منطق و با توجه به ساير معايب حديثي، چشم و گوش خود را باز کردم که از اين مطالعه طولاني و عميق بهره کافي و وافي به دست آورم، و چنان شد که خدا را شکر، راه درست را پيدا کردم تا آن حد که نه بيجا نقد کنم و نه بيجا تمجيد و تقديس کنم. در واقع زير و رو کردن احاديث بحار باعث شد که تصميم بگيرم احاديث صحاح شيعه را عرضه کنم، و نتيجه اين شد حالا، کتاب صحيح الکافي در سه جلد به طبع رسيده است و ترجمه آن - متن و ترجمه - به نام گزيده کافي شش جلد کامل مي­شود که سه جلد آن هم اکنون حاضر و منتشر شده است. در مقدمه کتاب صحيح­الکافي بسياري از مسائل را روشن کرده­ام و در مقدمه گزيده کافي شرحي به فارسي آورده­ام تا پاسخگوي اعتراض ناقدان باشد. علاوه بر اينها کتاب معرفةالحديث را عرضه کردم تا صحت و اتقان حديث شيعه را با توجه به تار و پود آن، براي همه روشن کنم و نام جمعي از راويان بدنام و بي­تقوا را درج کنم تا با شناخت آنها بتوانند احاديث ساير کتابها را بپيرايند. اميدوارم با ياري خداوند عزت و توجهات اهل بيت عصمت که ساحت مقدس­ آنان را از احاديث خرافي و باطل زدوده­ام، کتاب گزيده ­ تهذيب را - متن و ترجمه - چاپ و منتشر کنم و شاهد ثمره زحمات چند ساله خود باشم.

کيهان فرهنگي: کساني که بر کتاب صحيح­الکافي نقد و اعتراض مي­کنند، چه مي­گويند و شما چه جوابي براي آنان داريد؟

استاد بهبودي : اصولاً کسي نمي­تواند به کتاب صحيح­الکافي اعتراض کند. کساني که تمام احاديث کافي را تقديس مي­کنند، نمي­توانند گلچين آن را که با معيار علمي و فني پيراسته­ام تقديس نکنند. تاکنون که چهار سال از طبع کتاب مي­گذرد، کسي بر متن کتاب و انتخاب صحاح آن نقدي وارد نکرده است. من صحاح کافي و نيز صلاح ساير کتابهاي اصيل شيعه يعني تهذيب و استبصار و فقيه را با توجه به سند و با توجه با انظار فقهاي عظام و طي مراجعات لازم و مقايسه با کتاب و سنت انتخاب کرده­ام، بنابراين تصور نمي­رود که نقدي بر آن وارد شود. البته من معصوم نيستم ولي بايد توجه داشت که تشخيص صحت و سقم در انظار دانشمندان ملاکهاي مختلف دارد. من در مقدمه فارسي گزيده کافي نوشته­ام که شهيد ثاني و همه دانشمندان متأخرين، صحاح کافي را در حدود پنج هزار حديث مي­دانند، ولي فرزند شهيد ثاني صاحب معالم چنانکه از کتاب منتفي الجمال او پيداست، صحاح کافي را بيش از دو هزار حديث نمي­داند. با وجود اين ديديم که آيت­الله بروجردي - رضوان­­الله عليه - همان کتاب را با تقديس و تمجيد به چاپ رسانيد و بر آن اعتراض نکرد و حتي به حجت­الاسلام صافي گلپايگاني که بر آن مقدمه نوشت دستور نفرمود که بر کتاب مزبور نقدي بنويسد و با يک کلمه اعتراض کند. از اين رو- اگر شنيده­ باشيد - همگان به نام کتاب اعتراض مي­کنند که چرا صحيح­­الکافي ناميده­ام.