قوانین جنگی اسلام، اصول انسانی، و ارزش حیات و طبیعت نسخه متنی

موارد زير را که از کتاب هاي تاريخي و حديثي نقل مي کنيم، در بردارنده نکته هاي ياد شده است:

1- پيامبر اسلام- صلّي الله عليه و آله وسلّم- هنگام اعزام نيرو به خيبر براي جنگ با يهود و در طول عمليّات، وقتي خبر يافت که کار، به کشته شدن بچه ها هم انجاميده است، پرسيد:

«مايحملکم علي قتل الذريّة؟»

«چه چيزي شما را به کشتن کودکان وا مي دارد؟»

گفتند: اوليسوا أولاد المشرکين؟

مگر کودکان، مشرک زاده نيستند؟

حضرت فرمود:

«أوليس خيارکم أولاد المشرکين؟!»[1]

«مگر نيکان شما نيز مشرک زاده نيستند؟»

(يعني شما هم بسياري تان فرزند پدران مشرک بوده ايد).

2- حضرت علي- عليه السلام- در جنگ صفيّن، به نيروهاي خويش چنين سفارش مي کرد:

«لا تبدءوا القوم بقتال حتّي يبدءو کم و لا تقتلوا مدبراً و لا تجهزوا علي جريح ولا تهتکوا عورة و لاتمثلّوا و لاتدخلوا رحال القوم و لاتهيجوا امرأةً و لاتسبّوا أحداً.»[2]

«هرگز با دشمن جنگ نکنيد تا آنان آغاز کنند. فراريان را نکشيد، بر زخميان متازيد، هتک حرمت و عورت نکنيد، از "مثله کردن" بپرهيزيد، وارد خانه‌هاي آنان مشويد، برزنان حمله نکنيد و به کسي دشنام ندهيد.»

3- از سخنان حضرت علي- عليه السلام- به نيروهاي خود در جنگ صفيّن:

«إذا وصلتم إلي رحال القوم فلا تهتکوا سترا و لا تدخلوا دارا و لا تأخذوا شيئاً من أموالهم و لا تهيجوا امرأةً و إن شتمن أعراضکم و سببن امرائکم و صلحائکم.»[3]

«هر گاه به مقرّ نيروهاي دشمن رسيديد، پرده دري نکنيد، وارد خانه ها نشويد، از اموالشان چيز ي برنداريد، برزنان نتازيد، هرچند که به ناموس‌هاي شما فحش دهند و به فرماندهان و نيکان شما ناسزا و دشنام بگويند.»

4- حضرت علي - عليه السلام- در جنگ ها، حملات پياپي به انبوه نيروهاي دشمن مي کرد، و ياران خود را از تعرّض به خانواده و کودکان دشمن بر حذر مي داشت:

«وکان يحمل عليهم مرّة بعد مرّة و يدخل في غمار هم (جماعتهم ولفيفهم) و يقول: الله الله في الحرم و الذُريّة.»[4]

در مورد ديگري در جنگ صفين، از تجاوز به مال ها و تصرّف خانه هاي دشمن بدون اجازه، منع کرد.[5]

5- در جنگ جمل، علي- عليه السلام- به ياران خود توصيه فرمود:

«ولا تقربوا شيئاً من أموالهم إلاّ ما تجدونه في عسکر هم من سلاحٍ أو کراعٍ أو عبدٍ أو أمة، و ما سوي ذلک فهو يراث لورثتهم علي کتاب الله.»[6]

«نزديک چيزي از اموالشان نشويد، مگر آن چه را که در اردوگاه و ميان سپاهشان مي يابيد، از قبيل اسلحه، پاچه گوسفند، برده و کنيز، و جز اين ها طبق حکم خدا به وارثان آنان مي رسد.»

6- حضرت رسول- صلّي الله عليه و آله وسلّم- پيش از حرکت نيروها براي جنگ، به آنان چنين سفارش مي کرد:

«اغزوا باسم الله و في سبيل الله، لا تغدروا و لا تغلّوا و لا تمثّلوا ولا تقتلواوليداً و لا امراةً و لا کبيراً فانياً و لا منعزلاً بصومعة ، لا تعقروا نخلاً و لا تحرقوه و لا تقطعوا شجرةً مثمرةً و لا تهدموا بناءً و لا تذبحوا شاة و لا بقرةّ و لا بعيراً إلاّ لمأکله...»[7]

«به نام خدا و در راه خدا بجنگيد، نيرنگ و حقّه نزنيد، مثله نکنيد، کودکان و زنان و سالخوردگان را نکشيد، دير نشينان گوشه گير را نکشيد، درخت نخل و درختان ميوه را نبريدو نسوزانيد، خانه اي را ويران نسازيد، گوسفند و گاو و چهارپايان را- جز براي خوردن- ذبح نکنيد.»

7- پيامبر اسلام- صلّي الله عليه و آله وسلّم- فرمود:

«لاتقطعوا شجراً إلاّ أن تضطرّوا إليها...»[8]

«درختي را قطع نکنيد، مگر آن که ناچار شويد...»

8- هرگاه رسول خدا- صلّي الله عليه و آله و سلّم- گروهي را براي عمليات مي فرستاد، مي فرمود: صومعه نشينان را نکشيد!:

«إن  النبىّ- صلّي اللّه عليه و آله و سلّم-کان إذا بعث سريّةً قال: لا تقتلوا أصحاب الصوامع!»[9]

9- جابربن عبدالله نقل مي کند که پيامبر و ياران، بازرگانان مشرکان را نمي کشتند:

«کانوا لا يقتلون تجّار المشرکين.»[10]

10- پيامبر اسلام- صلّي الله عليه و آله و سلّم- براي سفيران و گروگان ها مصونيّت قايل بود و مي فرمود:

«لاتقتل الرسل و لاالرهن.»[11]